Trong phiên họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 4/2020, trả lời câu hỏi của phóng viên liên quan đến vấn đề nhập khẩu thịt lợn, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết, hiện cơ chế quản lý giá nói chung, trong đó có mặt hàng thịt lợn, giá cả theo cơ chế thị trường, theo cơ chế cung cầu.
Thứ trưởng phân tích, thời gian qua giá thịt lợn tăng rất cao, về vĩ mô sẽ ảnh hưởng tới Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và cân đối của nền kinh tế. Về vi mô, giá thịt lợn tăng cao đã ảnh hưởng tới đời sống người dân, nhất là trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19.
Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cho biết, vừa qua, việc giá lợn cao do quy luật cung cầu, mà ở đây là cung thiếu. Trước hết là lí do khách quan do dịch tả lợn châu Phi ảnh hưởng lớn đến tổng đàn lợn trên toàn quốc, kể cả sau này, khi ta đã dập cơ bản dịch tả lợn châu Phi.
"Hiện nay trên toàn quốc nhiều tỉnh thành vẫn chưa công bố hết dịch, do đó nông dân chưa yên tâm tái đàn, do lo ngại lợn có thể bị chết. Hơn nữa, nhiều gia đình gặp khó về nguồn vốn tái đàn, trong khi giống rất đắt có khi lên tới hơn 3 triệu đồng/lợn giống.", Thứ trưởng Bộ Công Thương cho hay.
Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Theo báo cáo của Bộ NN&PTNT, đàn lợn năm 2019 so với năm 2018 giảm 21%, nhưng theo báo cáo từ địa phương, sản lượng lợn có thể giảm trên 50%. Hiện các DN lớn chiếm 35% thị phần, vậy 65% còn lại do các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ cung cấp, trong khi các hộ này gặp khó khăn, nguồn cung thiếu lại càng thiếu.
Theo báo cáo của Bộ NN&PTNT, đàn lợn năm 2019 so với năm 2018 giảm 21%, nhưng theo báo cáo từ địa phương, sản lượng lợn có thể giảm trên 50%.
Theo Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải, hiện có hai cách để tăng cung đó là tập trung tái đàn lợn và nhập khẩu thịt lợn.
Tuy nhiên, về tái đàn, Bộ NN&PTNT làm nhiều, các hộ chăn nuôi lớn cố gắng nhưng không phải trong thời gian ngắn khôi phục được lại ngay nguồn cung này. Theo báo cáo của các DN ở địa phương, khả năng đến cuối 2020 đàn lợn mới trở lại như trước có dịch tả lợn châu Phi…
Thứ hai là phải nhập lợn, hiện Thủ tướng, Phó Thủ tướng, Trưởng ban Chỉ đạo giá đã yêu cầu Bộ NN&PTNT cần phối hợp với Bộ Công Thương và các bộ ngành nhập lợn bù đắp lợn thiếu.
Tuy nhiên, đến hết tháng 4, theo thống kê của Hải quan, lợn nhập mới đạt 45.000 tấn, thấp hơn nhiều so với con số 100.000 tấn mà lãnh đạo Chính phủ giao.
“Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tập trung tái đàn, đồng thời, phối hợp với Bộ Công Thương tăng cường nhập khẩu thịt lợn. Chúng tôi nghĩ rằng, trong thời gian tới, với sự cố gắng của các bộ ngành thì hy vọng từ nay đến cuối năm, giá thịt lợn có thể bình ổn như trước thời điểm có tả lợn châu Phi”, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nói.
Theo quy định pháp luật hiện hành, hiện các DN nhập lợn chỉ phải làm thủ tục liên quan đến vệ sinh an toàn thực phẩm, chất lượng lợn nhập, gửi đến Cục Thú y (Bộ NN&PTNT). Khi có giấy phép thì DN đến chi cục ở các vùng làm thủ tục tiếp. Sau khi có giấy phép của chi cục, DN không cần làm thêm thủ tục nào, kể cả với Bộ Công Thương mà có thể đến thẳng các cơ quan hải quan cửa khẩu làm thủ tục nhập khẩu.
Trả lời câu hỏi "có hay không khuất tất tạo vị thế độc quyền cung cấp lợn ra thị trường, vì lợi ích nhóm của các DN lớn chiếm 35% thị phần?", Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải khẳng định và cho biết các doanh nghiệp chăn nuôi chiếm 35% thị phần thịt lợn và không vi phạm về quy định doanh nghiệp thống lĩnh thị trường. Nhưng họ lại có ảnh hưởng lớn.
Ví dụ DN CP của Thái Lan lớn nhất chiếm gần 20% thị phần lợn toàn quốc (19,1%), gấp 15 lần thị phần DABACO, 6 lần thị phần CJ Hàn Quốc…
Thứ trưởng cho biết, "đây là việc mà các cơ quan như Bộ Công Thương đang kiểm tra việc thực hiện cạnh tranh lành mạnh, bảo đảm quyền lợi người tiêu dùng, Bộ Tài chính kiểm tra về thuế phí hợp lý không, Chúng tôi sẽ tiếp tục thực hiện đúng chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền..."
Tuy nhiên, Vừa qua, họ có khai báo giá thành lợn xuất (lợn hơi) giảm 45.000-50.000 đồng/kg, nhưng giá đến tay người dân thực tế vẫn là 80.000-90.000 đồng/kg. Khi lãnh đạo Chính phủ có ý kiến, họ có cam kết hạ xuống 70.000 đồng nhưng thực tế, tiểu thương, thương lái mua được giá 70.000 đồng/kg rất khó khăn.
“Bộ Công Thương đã có đoàn kiểm tra liên quan đến vấn đề cạnh tranh, bảo vệ người tiêu dùng. Bộ Tài chính cũng đã được giao để rà soát vấn đề giá cả, nộp ngân sách nhà nước và thuế phí”, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nêu rõ.
Bổ sung câu trả lời, Thứ trưởng Kế hoạch & Đầu tư Trần Quốc Phương cho rằng, thách thức hiện nay là thói quen dùng thịt tươi của người dân nên họ khá thờ ơ với thịt nhập khẩu dù giá rẻ hơn.
Vì thế, doanh nghiệp nhập khẩu cũng dè dặt, không dám nhập về nhiều bởi "nhập về không bán được thì lỗ". Thói quen tiêu dùng này, cũng khiến điều hành thị trường khó khăn hơn.
