Xây dựng sản phẩm OCOP 5 sao quốc gia
Mục tiêu cụ thể của Kế hoạch này là đẩy mạnh Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OCOP), phát triển sản phẩm OCOP mới từ 40 sản phẩm đạt từ 3 sao trở lên. Đồng thời các huyện, thành phố tiếp tục duy trì, nâng cao các sản phẩm đạt chứng nhận sản phẩm OCOP cấp tỉnh. Phấn đấu ít nhất có 40% chủ thể tham gia OCOP là Hợp tác xã, tổ hợp tác, hộ sản xuất kinh doanh; 30% chủ thể là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Tỷ lệ lao động được đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ làm việc tại các chủ thể OCOP đạt tối thiểu 10%.
Đối với các địa phương phấn đấu “Xã nông thôn mới nâng cao” phải có chủ thể tham gia Chương trình OCOP và có sản phẩm tham gia đánh giá, phân hạng cấp tỉnh đạt từ 3 sao trở lên. Nâng cấp và chuẩn hóa từ 02 sản phẩm hạng 4 sao lên hạng 5 sao. Tham gia Hội chợ OCOP tại địa phương và các tỉnh bạn gắn với tuyên truyền, giới thiệu, quảng bá, kết nối tiêu thụ sản phẩm; Đưa từ 80% sản phẩm OCOP được giới thiệu và bán trên các sàn thương mại điện tử và được tiêu thụ tại chuỗi các Trung tâm thương mại, siêu thị trong và ngoài tỉnh; 100% sản phẩm thuộc Chương trình OCOP có nhãn hiệu (thương hiệu) được bảo hộ, dán tem truy xuất nguồn gốc, đăng ký mã số, mã vạch.
Bà Hoàng Thị Thu Hiền - Phó Chánh Văn phòng thường trực Văn phòng Điều phối xây dựng Nông thôn mới tỉnh Sơn La cho biết, sau 3 năm tập trung triển khai chương trình OCOP, đến nay, tỉnh Sơn La có 110 sản phẩm OCOP; trong đó, có 68 sản phẩm 3 sao, 41 sản phẩm 4 sao và 1 sản phẩm 5 sao cấp quốc gia. Sản phẩm OCOP phong phú, đa dạng, thuộc nhiều nhóm: Thực phẩm tươi sống, thực phẩm chế biến, gia vị, chè... và đều được cấp giấy chứng nhận đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm; có mã số, mã vạch, tem truy xuất nguồn gốc; nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận chỉ dẫn địa lý, khẳng định được thương hiệu trên thị trường trong và ngoài tỉnh.
Chương trình OCOP đã có những tác động tích cực, đậm nét đến phát triển kinh tế nông thôn. Thông qua thực hiện chương trình, đã góp phần chuyển đổi từ sản xuất nông nghiệp nhỏ lẻ sang sản xuất theo hướng liên kết chuỗi giá trị, theo tiêu chuẩn, quy chuẩn, có truy xuất nguồn gốc và theo nhu cầu thị trường.
Để thực hiện có hiệu quả Chương trình OCOP tỉnh Sơn La cũng đã ban hành cơ chế, chính sách hỗ trợ nâng cấp, tiêu chuẩn hóa sản phẩm, trong đó, tập trung hỗ trợ mua nguyên vật liệu, máy móc, thiết bị, dây chuyền sản xuất, tập huấn, thuê cán bộ kỹ thuật cho các tổ chức kinh tế, chủ thể tham gia thực hiện Chương trình OCOP; hỗ trợ chi phí thiết kế nhãn hiệu, đăng ký nhãn hiệu, in tem, giấy chứng nhận, xác lập quyền sở hữu công nghiệp, xây dựng logo, bao bì, đăng ký mã số mã vạch, tem truy xuất nguồn gốc sản phẩm các sản phẩm OCOP. Chủ trương hỗ trợ các chủ thể sản xuất tham gia Chương trình OCOP quảng bá sản phẩm trên các trang thương mại điện tử; tổ chức giới thiệu, quảng bá sản phẩm OCOP trong và ngoài tỉnh.
Cùng với chính sách hỗ trợ của tỉnh, các ban, ngành, đoàn thể… các địa phương cũng nhanh chóng bắt tay vào xây dựng chuỗi liên kết sản xuất, từng bước làm thay đổi tư duy sản xuất của người nông dân từ nhỏ lẻ, manh mún sang sản xuất hàng hóa lớn, có giá trị kinh tế cao; từ kinh tế hộ đơn lẻ sang mô hình HTX, liên kết, liên doanh theo chuỗi giá trị ngành hàng. Đặc biệt là sự thay đổi từ sản xuất theo kinh nghiệm mang nặng tính truyền thống sang ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất; từ năng suất lao động thấp sang áp dụng hàm lượng khoa học - công nghệ cao; từ coi trọng về số lượng sang coi trọng chất lượng, giá trị, lợi nhuận, gắn với an toàn thực phẩm của sản phẩm nông sản.
Để quảng bá, giới thiệu sản phẩm OCOP, tỉnh Sơn La đã xây dựng 10 điểm trưng bày và bán sản phẩm OCOP, nông sản, đặc sản vùng miền tại các huyện: Mộc Châu, Thuận Châu, Quỳnh Nhai và thành phố Sơn La. Ngoài ra, tạo cơ hội cho khách hàng lựa chọn sản phẩm OCOP và sản phẩm nông sản tiêu biểu của Sơn La mà không cần phải đến trực tiếp các cơ sở sản xuất, điểm trưng bày, tỉnh Sơn La đã hỗ trợ các doanh nghiệp, Hợp tác xã (HTX) kết nối, đưa sản phẩm lên tiêu thụ trên các sàn thương mại điện tử như: Voso.vn, Posmart.vn…
Liên tục tập huấn nâng cao kiến thức và kết nối giao thương
Để triển khai có hiệu quả Kế hoạch số 77/KH-UBND của UBND tỉnh, ngay từ đầu năm, các sở ban ngành đã xây dựng các kế hoạch tập huấn kiến thức về Chương trình OCOP rải đều trong năm 2023. Tháng 4/2023, hơn 70 học viên đã được tập huấn các kiến thức như: Những điểm mới của Chương trình OCOP giai đoạn 2021-2025; Phương pháp phát triển sản phẩm OCOP gắn với thế mạnh, lợi thế tài nguyên bản địa; Sở hữu trí tuệ, giải pháp bảo vệ thương hiệu sản phẩm OCOP; Ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong OCOP. Sau đó thực hành ứng dụng CNTT quản lý hồ sơ OCOP; Tăng cường quản lý OCOP bằng quản lý chất lượng tiên tiến, giảm chi phí, tăng hiệu quả; Xúc tiến thương mại, marketing hiệu quả để mở rộng thị trường cho OCOP.
Tại khóa tập huấn này, các học viên cũng được đi tham quan thực tế tại một số mô hình nông nghiệp, phát triển sản phẩm OCOP trên địa bàn tỉnh Sơn La. Đồng thời, các giảng viên cũng nhấn mạnh đến tầm quan trọng của việc xây dựng mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói và truy xuất nguồn gốc sản phẩm; marketing sản phẩm OCOP…
Tiếp đó, tháng 9/2023, Văn phòng Điều phối nông thôn mới tỉnh Sơn La tiếp tục phối hợp với Trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên tổ chức khóa tập huấn kiến thức Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” cho 60 học viên là các cán bộ, các chủ thể tham gia thực hiện Chương trình OCOP đến từ 12 huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh.
Mục tiêu của khóa tập huấn nhằm cung cấp cho các học viên chuyên đề trọng tâm về Chương trình OCOP. Từ đó, các học viên nắm được kiến thức cơ bản, tập trung thảo luận những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện ở cơ sở để tìm ra giải pháp, cách làm hay, nhằm góp phần giúp tỉnh Sơn La có thêm nhiều hơn nữa các sản phẩm OCOP trong thời gian tới.
Khóa tập huấn đào tạo kiến thức Chương trình OCOP tập trung vào 8 chuyên đề: Chương trình OCOP và những điểm mới; Chu trình OCOP và vai trò của cán bộ OCOP cấp huyện, xã; Xây dựng, giữ gìn và phát triển thương hiệu sản phẩm OCOP , vai trò, trách nhiệm của các bên liên quan; Ý tưởng sản phẩm và chu trình phát triển sản phẩm mới, những điều cần lưu ý...
Bên cạnh việc tổ chức các khóa tập huấn về OCOP, Sở Công Thương Sơn La còn là cầu nối kết nối các hoạt động giao thương của tỉnh với các địa phương khác, để các doanh nghiệp có điều kiện tham gia các Hội chợ triển lãm hàng công nghiệp nông thôn, các Hội nghị kết nối giao thương tiêu thụ hàng hóa, nhằm đẩy mạnh việc quảng bá các sản phẩm OCOP ra thị trường.
Mới đây nhất, ngày 21/10/2023, tỉnh Sơn La phối hợp với Cục Xuất nhập khẩu và Cục Xúc tiến thương mại - Bộ Công Thương, Hiệp Hội Cà phê - Ca cao Việt Nam tổ chức Hội nghị Kết nối giao thương tiêu thụ Cà phê Sơn La 2023. Được biết, cà phê Arabica Sơn La đang từng bước tạo dựng thương hiệu trên thị trường, bước đầu tham gia vào chuỗi giá trị cà phê toàn cầu, xuất khẩu sang 20 nước thuộc EU, Bắc Mỹ, Trung Đông và các nước ASEAN. Giá trị xuất khẩu cà phê Sơn La trong năm 2022 đạt khoảng 82,4 triệu USD; trên địa bàn có 9 cơ sở sơ chế cà phê quy mô công nghiệp; có 5 đơn vị tham gia chế biến sâu sản phẩm cà phê. Cà phê Sơn La đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp bảo hộ Chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm cà phê Sơn La. Đến nay, vẫn duy trì quản lý cấp quyền sử dụng chỉ dẫn địa lý “Cà phê Sơn La” cho 6 tổ chức.
Tại hội nghị, các đại biểu đã tập trung đánh giá thực trạng, khó khăn trong các khâu chế biến, tiêu thụ, và xuất khẩu Cà phê Sơn La, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật để nâng cao năng suất, chất lượng cà phê, xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm từ cà phê, và vấn đề liên kết sản xuất và tiêu thụ cà phê. Đồng thời, chia sẻ các bài học kinh nghiệm liên quan đến phát triển bền vững chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ cà phê.
Trước đó, tại Hội chợ triển lãm hàng công nghiệp nông thôn (CNNT) tiêu biểu khu vực phía Bắc năm 2023 do Bộ Công Thương phối hợp với UBND tỉnh Quảng Ninh tổ chức tại Cung quy hoạch và Hội chợ triển lãm tỉnh Quảng Ninh, tỉnh Sơn La tham gia 03 gian hàng tiêu chuẩn trưng bày, quảng bá bằng hình ảnh thông qua các video clip giới thiệu sản phẩm CNNT tiêu biểu của tỉnh, cũng như những thành tựu trong sự phát triển của ngành Công Thương Sơn La đến ngành Công Thương các tỉnh bạn và người tiêu dùng trên toàn quốc. Các gian hàng trưng bày, giới thiệu trên 120 sản phẩm hàng hóa của các cơ sở CNNT có sản phẩm đạt chứng nhận sản phẩm CNNT tiêu biểu của tỉnh và các sản phẩm đã được đăng ký hỗ trợ xây dựng và đăng bảo hộ thương hiệu, nhãn hiệu hàng hóa, các sản phẩm OCOP như: các sản phẩm nông sản chế biến (mận hậu, xoài, chuối sấy dẻo, mắc ca, long nhãn, chè, cà phê, miến dong, mật ong, đường, đông trùng hạ thảo…); các sản phẩm đặc sản thực phẩm chế biến (các loại thịt khô đặc sản Tây Bắc, chẳm chéo…); các sản phẩm dược liệu (cao an xoa, tinh dầu sả, cao nấm linh chi, tỏi đen…); hoa quả tươi chủ lực (nhãn, xoài, thanh long...); các sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ tre, gỗ...
Đây là hoạt động khuyến công có quy mô cấp vùng, có ý nghĩa kinh tế và chính trị quan trọng, nhằm quảng bá giới thiệu hình ảnh, tiềm năng phát triển kinh tế - xã hội, thương mại, dịch vụ, văn hóa du lịch của tỉnh Quảng Ninh với các tỉnh, thành trong cả nước. Đồng thời là cầu nối giúp các địa phương, doanh nghiệp trưng bày, giới thiệu tiềm năng phát triển các mặt hàng CNNT tiêu biểu, hàng thủ công mỹ nghệ. Là cơ hội xây dựng, quảng bá thương hiệu sản phẩm chủ lực, hàng Việt Nam chất lượng cao, sản phẩm OCOP của các tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc và các tỉnh, thành phố khác trong cả nước, nhằm tìm kiếm đối tác, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm.
Tranh thủ cơ hội này, tỉnh Sơn La đã tổ chức trưng bày, quảng bá, giới thiệu các sản phẩm CNNT tiêu biểu và sản phẩm OCOP của tỉnh bên lề Hội nghị Khuyến công và Hội nghị ngành Công Thương các tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc năm 2023, nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của người tiêu dùng trên đất mỏ.
