Báo cáo thị trường gạo tháng 11/2013

Chỉ số giá gạo trắng Oryza đã tăng lên nhờ giá gạo trắng của Việt Nam đã tăng nhanh trong tháng 11/2013. Trong tháng 11/2013, giá gạo trắng 5% tấm Việt Nam đã tăng 8% so với tháng 10/2013. Xét trong khu vực châu Á, trong tháng 11/2013, gạo Việt Nam có mức giá gạo cao nhất; Pakistan có mức giá gạo thấp nhất.

Thái Lan

Kết thúc tháng 11/2013, giá gạo 5% tấm Thái Lan đã giảm 4% so với tháng 10/2013, đạt 395 USD/tấn và giảm khoảng 28% so với cùng kỳ năm 2012. Trong 9 tháng đầu năm 2013, lượng gạo xuất khẩu của Thái Lan đạt khoảng 4,6 triệu tấn, giảm 8% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, Tổ chức nông nghiệp và lương thực Liên Hợp Quốc (FAO) dự báo Thái Lan sẽ xuất khẩu được 7 triệu tấn gạo trong năm 2013 và 8,5 triệu tấn gạo vào năm 2014.

Lượng gạo tồn kho của Thái Lan trong năm 2014 được FAO dự báo sẽ đạt mức 20,4 triệu tấn so với mức 15 triệu tấn trong năm nay. Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ Thương mại Thái Lan đã tuyên bố rằng, lượng gạo tồn kho của Thái Lan đã giảm xuống chỉ còn 7 triệu tấn trong tháng 11/2013. Bộ trưởng Bộ Thương mại Thái Lan cũng đã cho biết Chính phủ Thái Lan đang lên kế hoạch nhằm đảm bảo có nhiều đơn hàng bán gạo theo hợp đồng liên Chính phủ hơn nữa trong những tháng tới đây. Điều này sẽ giúp Thái Lan lấy lại ngôi vị nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới trong năm 2014.

Trang oryza.com cho biết, Chính phủ Thái Lan đã ký 1 hợp đồng xuất khẩu 1,2 triệu tấn gạo sang Trung Quốc với thời gian giao hàng vào tháng 12/2013.

Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) trong tháng 11/2013 đã cảnh báo Chính phủ Thái Lan không nên tiến hành duy trì chương trình thế chấp lúa gạo nhằm giảm bớt thâm hụt ngân sách. Thay vào đó, IMF khuyên Chính phủ Thái Lan nên giao tiền nhằm giúp các hộ nông dân nghèo của nước này. Thâm hụt ngân sách của Thái Lan trong năm tài chính 2012/13 (tháng 10/2012 – 9/2013) được IMF ước đạt 3,4% GDP của Thái Lan. Theo IMF, nợ công của Thái Lan sẽ tăng lên mức khoảng 53% GDP vào năm 2018.

Vào hồi đầu tháng 11/2013, Thái Lan đã thúc giục các nước Đông Nam Á, bao gồm: Việt Nam, Campuchia, Lào, Myanmar, tham gia liên minh lúa gạo nhằm cải thiện giá gạo và kiểm soát tình trạng tồn kho gạo.

Trung tuần tháng 11/2013, Chính phủ Thái Lan đã mở một cuộc bán đấu giá 452.000 tấn gạo nhằm dọn chỗ chứa cho lượng gạo dự trữ mới. Vụ thu hoạch gạo chính của Thái Lan thường đạt cao điểm vào giai đoạn tháng 11, tháng 12 hàng năm. Tuy nhiên, chỉ có 4 nhà thầu tham gia cuộc đấu thầu này. Đây là lần thứ 6, Chính phủ Thái Lan mở đấu thầu bán gạo dự trữ trong năm nay nhưng các cuộc đấu thầu này đều không đạt thành công như dự kiến của Chính phủ Thái Lan. Theo các thương nhân kinh doanh gạo, nguyên nhân chủ yếu do giá gạo được Chính phủ Thái Lan đưa ra ở mức cao và thị trường kỳ vọng giá gạo sẽ giảm thấp trong những tuần tới. Trong khi đó, các thương nhân kinh doanh gạo cũng muốn mua gạo mới từ mùa vụ hiện tại hơn là mua gạo cũ được dự trữ trong kho của Chính phủ Thái Lan.

Ấn Độ

Giá gạo 5% tấm Ấn Độ đã đạt 415 USD/tấn vào cuối tháng 11/2013, gần như không đổi so với mức giá hồi tháng 10/2013, giảm khoảng 4% so với cùng kỳ năm 2012. Trong khi đó, giá gạo bán buôn trung bình tại Ấn Độ đã đạt mức 473 USD/tấn trong tháng 11/2013, tăng khoảng 5% so với mức 451 USD/tấn vào tháng 10/2013, và so với mức 450 USD/tấn trong cùng kỳ năm ngoái.

Tính đến ngày 1/11/2013, lượng gạo dự trữ của Ấn Độ tại các kho của Chính phủ đạt khoảng 28,2 triệu tấn ; giảm khoảng 2,5% so với mức cao kỷ lục vào ngày 1/1/2012. Tuy nhiên, con số này vẫn cao hơn khoảng 4 lần so với mức dự trữ bắt buộc và chiến lược trong thời điểm này của Ấn Độ (7,2 triệu tấn). Ngoài ra, cho đến ngày 20/11/2013, Chính phủ Ấn Độ đã mua vào 15,7 triệu tấn gạo.

Chính phủ Ấn Độ đang tìm kiếm sự ủng hộ của Mỹ đối với Đạo luật An ninh lương thức trước Tổ chức thương mại Thế giới (WTO) tại cuộc họp các bộ trưởng của WTO trong tháng 12/2013. Nhưng Pakistan muốn WTO ngăn cản đạo luật này do lo ngại gạo trợ cấp giá rẻ của Ấn Độ sẽ xâm nhập thị trường gạo và làm ảnh hưởng đến lợi ích của các nước xuất khẩu gạo như Pakistan, Thái Lan và Việt Nam. Mỹ và Canada cũng đã cho biết đạo luật của Ấn Độ có thể gây méo mó hoạt động mậu dịch gạo quốc tế.

Các nhà xuất khẩu gạo Ấn Độ hiện đang gia tăng khả năng cạnh tranh tại thị trường nhập khẩu gạo lớn.

Pakistan

Kết thúc tháng 11/2013, giá gạo 5% tấm Pakistan đã tăng 1% so với tháng 10/2013, đạt 380 USD/tấn nhưng vẫn thấp hơn 13% so với mức giá vào tháng 11/2012.

Theo số liệu của Cục thống kê Pakistan (PBS), trong giai đoạn từ tháng 7/2013 – 11/2013, Pakistan đã xuất khẩu được 883.132 tấn gạo, tăng 24% so với cùng kỳ năm 2012. Giá gạo basmati xuất khẩu của Pakistan trong giai đoạn này đạt trung bình 931 USD/tấn, giảm 3% so với mức 962 USD/tấn vào cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, giá các loại gạo khác đạt trung bình 556 USD/tấn, tăng 16% so với mức 478 USD/tấn trong cùng kỳ năm 2012.

Châu Phi

Trang oryza.com cho biết, Nigeria có thể giảm mức thuế nhập khẩu gạo trong năm 2014 nhằm ngăn chặn thất thoát từ việc buôn lậu gạo vào nước này. Nhằm khuyến khích hoạt động sản xuất gạo, Chính phủ Nigeria đã năng mức thuế nhập khẩu gạo trong năm 2013 từ 40% lên 60%. Tuy nhiên, động thái này đã khiến Nigeria chịu thiệt hại nhiều hơn so với lợi ích nhận được. Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), nhu cầu nhập khẩu gạo của Nigeria trong niên vụ 2013/14 đạt khoảng 3 triệu tấn, tăng nhẹ so với mức 2,9 triệu tấn trong năm ngoái và cao hơn so với sản lượng gạo của nước này trong niên vụ 2013/14 (ước đạt 2,7 triệu tấn).

Theo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Mozambic, sản lượng gạo của Mozambic đang tăng lên, đạt 400.000 tấn trong niên vụ 2012/13 - tăng 100.000 tấn so với một năm trước đó. Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Mozambic đã tuyên bố sản lượng gạo của nước này có thể đủ đáp ứng nhu cầu sử dụng gạo vào niên vụ 2013/14. Theo đó, nhu cầu nhập khẩu gạo của Mozambic đang giảm từ mức 300.000 tấn xuống còn khoảng 200.000 tấn; mức tiêu thụ gạo trung bình năm của Mozambic đạt 600.000 tấn.

Các thị trường gạo khác

Giá gạo 5% tấm Campuchia đạt 460 USD/tấn trong tháng 11/2013, tăng 2,2% so với tháng 10/2013. Trong 11 tháng đầu năm 2013, lượng gạo xuất khẩu của Campuchia đã đạt 332.000 tấn, tăng mạnh 94% so với mức 171.389 tấn vào cùng kỳ năm 2012.

Theo Trung tâm thông tin ngũ cốc và dầu của Trung Quốc (CNGOIC), lượng gạo nhập khẩu của Trung Quốc có thể tăng lên mức kỷ lục 5 triệu tấn trong niên vụ 2013/14 (10/2013 – 9/2014). Con số này tăng 25% so với dự báo trước đây của CNGOIC do sản lượng gạo của Trung Quốc giảm xuống và giá gạo nội địa Trung Quốc ở mức cao. Trong khi đó, USDA dự báo Trung Quốc sẽ nhập khoảng 3,4 triệu tấn gạo trong niên vụ 2013/14. Dự báo sản lượng gạo trong năm 2013/14 của Trung Quốc sẽ lần đầu tiên giảm xuống trong vòng 10 năm qua.

Trước thiệt hại nặng nề do cơn bão Haiyan gây ra đối với nền nông nghiệp Philippines, FAO dự báo lượng gạo được Philippines nhập khẩu sẽ tăng khoảng 20% lên mức 1,2 triệu tấn trong năm 2014. Tuy nhiên, trang oryza.com cho biết các thương nhân kinh doanh gạo ước tính con số này có thể tăng lên mức 2 triệu tấn.

Theo cơ quan phụ trách thu mua gạo của Indonesia Bulog, Indonesia, quốc gia sản xuất gạo lớn thứ ba thế giới, có thể sẽ tự cung tự cấp gạo trong năm 2014 do sản lượng gạo của nước này dự kiến sẽ tăng thêm 6% so với năm 2013. Người đứng đầu cơ quan Bulog cho biết, hiện mức dư thừa gạo của Indonesia đạt 6 triệu tấn và Chính phủ Indonesia đang đặt mục tiêu dư thừa 10 triệu tấn gạo trong năm 2014 để đảm bảo an ninh lương thực.