Ông Zhan Xiao, chuyên gia phân tích tại công ty Xinhu Futures Co. (Đại Liên, Trung Quốc) nhận định: “Sự gia tăng nhanh công suất tinh luyện đường tại Trung Quốc đã đẩy lượng đường thô được nhập khẩu tăng lên trong thời gian gần đây. Giá đường cao hơn tại Trung Quốc cũng thúc đẩy việc nhập khẩu đường.”
Trong ngày 21/11, giá đường tinh luyện giao tháng 5/2014 trên Sàn giao dịch hàng hóa Trịnh Châu (Trung Quốc) đóng cửa tại mức 5.036 NDT/tấn tương đương 37,58 cents/pound (0,454 kg) trong khi đó, giá đường thô tại Sở giao dịch thương mại New York, vào lúc 16h27’ giờ Bắc Kinh (15h27’ cùng ngày 21/11 giờ Việt Nam), đạt 17,61 cetns/pound. Tập đoàn tài chính Deutsche Bank AG (Đức) dự báo giá đường tại thị trường New York sẽ đạt mức trung bình 17,25 cents/pound trong quý II/2014.
Chấm dứt dự trữ đường
Ông Zhao Lihua, người đứng đầu bộ phận kinh tế và thương mại của
Ủy ban cải cách và phát triển quốc gia Trung Quốc (NDRC) cho biết, Trung Quốc
có thể sẽ chấm dứt chương trình dự trữ đường và chương trình này sẽ được thay
thế một phần bằng việc trợ giá trực tiếp cho nông dân trồng mía cây và củ cải
đường ngay từ niên vụ 2014/15, bắt đầu từ tháng 10/2014. Theo ước tính của hãng
Xinhu Futures Co., chương trình dự trữ đường đã khiến Chính phủ Trung Quốc tiêu
tốn gần 3 tỷ USD trong vòng hai năm qua và tạo ra một lượng dự trữ đường khổng
lồ trong khi chương trình này gặp thất bại trong việc đảm bảo thu nhập cho người nông dân như đã mục tiêu đề ra.
Chính phủ Trung Quốc đã tiến hành mua đường vào trong vòng 10
năm qua nhằm gia tăng thu nhập cho 40 triệu nông dân trồng nguyên liệu sản xuất
đường, tuy nhiên giá đường đã sụt gảm 9,1% kể từ khi đạt mức cao nhất trong
vòng 5 tháng vào ngày 8/1/2013. Bên cạnh đó, lượng đường nhập khẩu của Trung Quốc
đã tăng lên mức kỷ lục 4,5 triệu tấn trong niên vụ 2011/12 do mức chênh lệch giá lớn giữa đường nhập khẩu với đường nội địa Trung Quốc.
Trong một cuộc hội thảo được tổ chức tại Côn Minh (Trung Quốc), ông Zhao Lihua đã cho rằng, Chính phủ Trung Quốc đang rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nam đối với chương trình dự trữ đường. Do càng nhiều đường được Chính phủ Trung Quốc mua vào khi cung đường vượt quá nhu cầu tại nội địa Trung Quốc thì tình trạng dư thừa đường sẽ càng trở nên trầm trọng hơn bởi vì Trung Quốc chỉ đang nhập khẩu thêm nhiều đường hơn nữa.
Theo công ty Wanda Futures Co. (Trung Quốc), lượng đường dự trữ của Trung Quốc đã tăng thêm 6 triệu tấn tính đến cuối tháng 9/2013, con số này gần bằng ½ mức sản lượng đường trong năm ngoái. Chính phủ Trung Quốc không công bố số liệu về mức dự trữ đường của nước này.
Theo báo cáo bán niên về ngành mía đường Trung Quốc năm 2013 của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), lượng đường dự trữ của Trung Quốc tính đến cuối niên vụ 2012/13 ước đạt 6,8 triệu tấn. USDA dự báo lượng đường dự trữ tính đến cuối niên vụ 2013/14 của Trung Quốc sẽ đạt mức cao nhất từng được ghi nhận với 8,4 triệu tấn (tạm tính).
Trong niên vụ 2012/13, NDRC đã tuyên bố Chính phủ Trung Quốc sẽ mua vào 3 triệu tấn đường nội địa cho các kho dự trữ quốc gia với giá 6.100 NDT/tấn như là phương án để hỗ trợ thu nhập cho nông dân nước này. Tuy nhiên, tổng lượng thu mua thực tế chỉ đạt 1,8 triệu tấn – theo USDA. NDRC cũng đã yêu cầu đường được bán cho các kho dự trữ quốc gia Trung Quốc phải có thời hạn sử dụng 18 tháng. Điều này có thể chỉ ra rằng Chính phủ Trung Quốc sẽ giảm việc thu mua đường dự trữ trong thời gian tới.
USDA dự báo sản lượng đường trên toàn cầu trong niên vụ 2013/14 sẽ tăng 0,2% lên mức 174,9 triệu tấn, trong khi đó nhu cầu sử dụng sẽ tăng thêm 2,3% lên mức 167,3 triệu tấn. Tuy nhiên, trong báo cáo mới nhất của Tổ chức đường quốc tế (ISO) lượng đường dư thừa trên toàn cầu trong niên vụ 2013/14 được dự báo ở mức lạc quan hơn, ở mức 4,73 triệu tấn. ISO dự báo tình trạng dư cung đường trên toàn cầu có thể sẽ kết thúc sau niên vụ 2014/15.
Nhập khẩu đường
USDA dự báo, Trung Quốc sẽ nhập khẩu 2,8 triệu tấn đường trong niên vụ 2013/14, tăng 200.000 tấn so với con số ước tính của niên vụ 2012/13 do đường thô nhập khẩu vào Trung Quốc được dự báo sẽ có mức giá cạnh tranh hơn giá đường nội địa Trung Quốc.
Trung Quốc kiểm soát việc nhập khẩu đường của nước này thông qua hạn ngạch thuế quan (TRQ) theo thỏa thuận với Tổ chức thương mại thế giới. Theo đó sẽ có 1,95 triệu tấn đường hàng năm được nhập khẩu vào Trung Quốc với mức thuế suất 15%, lượng đường nhập khẩu ngoài mức này sẽ bị áp mức thuế suất thuế nhập khẩu 50%.
Lượng đường được Trung Quốc nhập khẩu trong niên vụ 2012/13 hiện được dự báo đạt 3,8 triệu tấn; tăng cao đáng kể so với mức hạn ngạch thuế quan. Mặc dù lượng đường được nhập khẩu ngoài hạn ngạch sẽ chịu thuế suất cao nhưng đường thô và đường tinh luyện nhập khẩu vẫn có giá cạnh tranh hơn giá đường nội địa Trung Quốc do giá đường quốc tế ở mức thấp.
Phản ứng lại với điều này, các nhà sản xuất đường Trung Quốc đang vận động Chính phủ Trung Quốc nâng cao mức thuế suất đối với lượng đường nhập khẩu ngoài hạn ngạch nhằm bảo vệ ngành sản xuất đường nội địa. Tuy nhiên, theo USDA nhận định Chính phủ Trung Quốc dường như sẽ không thay đổi mức thuế suất hiện tại do thiếu hụt nguồn cung tại Trung Quốc.
Vào ngày 1/11, tại Côn Minh (Trung Quốc), ông Bu Zhengfa, người đứng đầu Ủy ban công nghiệp nhẹ quốc gia Trung Quốc đã phát biểu như sau: “Việc nhập khẩu đường quá mức đang gây ra tình trạng dư thừa đường trên thị trường nội địa (Trung Quốc) và gây tổn hại đến ngành công nghiệp địa phương. Ngành công nghiệp sản xuất đường của Trung Quốc đã chịu thiệt hại toàn ngành trong năm 2012; đây là lần đầu tiên điều này xảy ra trong hơn 10 năm qua."
Gia tăng công suất
USDA cho biết, nhằm tận dụng mức chênh lệch giữa quốc tế và giá nội địa Trung Quốc đối với đường thô, một số công ty thuộc Chính phủ Trung Quốc và công ty tư nhân đang đầu tư vào các nhà máy tinh luyện đường gần các cảng biển. Theo Hiệp hội mía đường Trung Quốc (CSA), tổng công suất sản xuất đường tinh luyện của Trung Quốc đã tăng từ 3 triệu tấn trong năm 2010 lên mức 7 triệu tấn trong năm 2013 và tiếp tục được mở rộng do các nhà máy mới dự kiến được xây dựng.
Tuy nhiên, CSA đang thúc giục ngành mía đường Trung Quốc cẩn trọng với những rủi ro trên thị trường và cân nhắc về mức lợi nhuận biên thấp mà các nhà sản xuất đường nội địa Trung Quốc đang phải chịu trong những năm gần đây.
Trong ngày 2/11, ông Jia Zhiren - người đứng đầu CSA – cho biết, nhập khẩu đường của Trung Quốc trong niên vụ 2013/14 sẽ giảm xuống chỉ còn 1,5 triệu tấn đến 2 triệu tấn do giá đường nhập khẩu ngoài mức TRQ sẽ tăng lên trên mức 5.500 NDT/tấn.
