Đó là nhận định của Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải tại Hội thảo “CPTPP - Cơ hội mở rộng thị trường châu Mỹ cho hàng xuất khẩu Việt Nam”. Hội thảo do Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ tổ chức sáng nay (27/4) dưới hình thức trực tiếp và trực tuyến nhằm nhìn lại chặng đường hai năm thực thi Hiệp định Đối tác toàn diện xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và tác động đối với việc phát triển thị trường tại các nước thành viên CPTPP thuộc khu vực châu Mỹ.
Hội thảo có sự tham dự của gần 200 đại biểu là lãnh đạo UBND, lãnh đạo Sở Công Thương, các Cơ quan Xúc tiến thương mại và đầu tư các tỉnh, thành phố vực phía Bắc. Cùng sự tham gia của Hiệp hội doanh nghiệp và cộng đồng doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu của Việt Nam. Về phía các đối tác châu Mỹ, Hội thảo đã thu hút sự quan tâm và tham gia của đại diện các cơ quan ngoại giao các nước Canada, Mexico, Chile, Peru và Tập đoàn lớn của các nước châu Mỹ hiện đang kinh doanh tại Việt Nam.
CPTPP - động lực mở đường cho hàng Việt
Tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải nhấn mạnh, quan hệ kinh tế - thương mại giữa Việt Nam và các nước châu Mỹ đã không ngừng phát triển trong những năm gàn đây.
Hiệp định CPTPP được phê chuẩn vào 30/12/2018 và có hiệu lực đối với Việt Nam kể từ ngày 14/1/2019 được coi là bước ngoặt quan trọng tạo ra xung lực mới để thúc đẩy hợp tác thương mại, đầu tư giữa Việt Nam và các nước đối tác thành viên nói chung và các nước khu vực châu Mỹ nói riêng.
Năm 2020 vừa qua, mặc dù chịu ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch Covid-19, nhưng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang khu vực châu Mỹ vẫn đạt nhiều kết quả đáng khích lệ, trở thành điểm sáng trong trao đổi thương mại giữa Việt Nam với các nước trên thế giới.
Theo đó, năm 2020, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và châu Mỹ đạt gần 111,5 tỷ USD, tăng 16% so với năm 2019; trong đó, xuất khẩu đạt 89,7 tỷ USD, tăng 21,7% và chiếm tỷ trọng 31,7% trong tổng xuất khẩu của Việt Nam.
Sau hai năm đi vào thực thi, kim ngạch xuất khẩu sang hai quốc gia đã phê chuẩn Hiệp định CPTPP là Canada và Mexico đã tăng trưởng mạnh mẽ, lần lượt đạt kim ngạch 4,4 tỷ USD, tăng 45% và 3,17 tỷ USD, tăng 41% so với cùng kỳ năm 2018. Các nước còn lại dù chưa phê chuẩn Hiệp định nhưng cũng chứng kiến tốc độ tăng trưởng rất nhanh, cụ thể: Chi lê tăng 30%, Peru tăng 21%... so với năm 2018.
Tiếp đà tăng trưởng, trong 3 tháng đầu năm 2021, xuất khẩu sang các đối tác CPTPP của Việt Nam tại khu vực châu Mỹ cũng tăng trưởng tích cưc. Theo đó, trong Quý I/2021, xuất khẩu sang Canada tăng 15%, đạt 1,13 tỷ USD, xuất khẩu sang Chile tăng 12% đạt 321 triệu USD, Mexico tăng 17% đạt 931 triệu USD và Peru tăng 35% đạt 134 triệu USD…
“Những con số trên đã và đang trở thành động lực mở rộng đường cho hàng Việt sang thị trường các nước châu Mỹ vốn còn rất mới mẻ và tiềm năng”, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nhấn mạnh một lần nữa.
Cũng theo Thứ trưởng Bộ Công Thương, bên cạnh việc khai thác thị trường CPTPP, các doanh nghiệp còn có thể nghiên cứu khả năng tận dụng những ưu đãi, các mỗi liên kết kinh tế và cơ sở hạ tầng sẵn có của các nước nước thành viên CPTPP qua đó đưa hàng Việt Nam thâm nhập và mở rộng sang các thị trường khác thuộc khu vực châu Mỹ.
Thứ trưởng phân tích, châu Mỹ là khu vực tiềm năng, khu vực này có mối liên kết kinh tế thông qua các hiệp định thương mại tự do với mối ràng buộc chặt chẽ với nhau. Điển hình như Hiệp định thương mại tự do Bắc Mỹ (USMCA, gồm Mỹ, Canada, Mexico với gần 500 triệu dân, GDP đạt 21.000 tỷ USD); khối thị trường chung Nam Mỹ (MERCOSUR, gồm các nước Brazil, Achentina, Uruguay, Paraguay với 265 triệu dân, GDP đạt 2.400 tỷ USD; khối liên minh Thái Bình Dương (AP, gồm các nước Mexico, Chile, Colombia, Peru với 230 triệu dân, GDP đạt 2.100 tỷ USD)…
“Nếu tận dụng tốt các cơ chế liên kết kinh tế và ưu đãi thương mại này, doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn có thể tìm thấy những cơ hội kinh doanh thuận lợi, đa dạng hóa mặt hàng và thị trường xuất khẩu trong bối cảnh chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu như hiện nay”, Thứ trưởng lưu ý và khuyến cáo các doanh nghiệp xuất khẩu.
Ấn tượng từ Canada và Mexico
Phát biểu trực tuyến từ bên kia bán cầu, bà Đỗ Thị Thu Hương - Tham tán Thương mại Việt Nam tại Canada cho biết, Canada là thị trường khá tiềm năng cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam. Với dân số hơn 36 triệu người và mức tăng trưởng GDP ổn định ( 3%/ năm), Canada là một trong số những thị trường phát triển. Giá trị nhập khẩu trên đầu người tại Canada luôn luôn cao gấp đôi Mỹ, mặc dù quy mô dân số chỉ bằng 1/10 so với Mỹ.
Không những thế, tại Canada tồn tại rất nhiều cộng đồng dân nhập cư đến từ các nước gốc Á như Trung Quốc, Thái lan, Việt Nam… Trong đó, số lượng dân nhập cư Việt Nam lên đến gần 250.000 người. Người Việt sống rải rác tại nhiều nơi thuộc Canada và có không ít trong số đó đang sở hữu nhu cầu mua sắm thực phẩm, hàng hóa tiêu dùng Việt cao.
Đó là chưa kể, Canada sở hữu nền kinh tế thị trường mở, với việc kí kết nhiều hiệp định tự do thương mại với các quốc gia khác, bao gồm cả Việt Nam. Chính phủ Canada cũng ban hành nhiều chính sách khuyến khích hấp dẫn, với nhiều mặt hàng được miễn thuế đến 0% và những dự án hỗ trợ đưa hàng Việt Nam tiếp cận thị trường Canada thuận lợi hơn.
Mặt khác, Việt Nam cũng được Canada xem là đối tác thương mại ưu tiên nhờ việc tham gia tích cực vào các Hiệp định thương mại tự do và nền kinh tế năng động. Các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của Việt Nam tại Canada bao gồm thủy hải sản, nông sản, hàng dệt may, giầy dép, gỗ và các chế phẩm từ gỗ….
“Những thông tin nêu trên minh chứng, Canada thành một thị trường xuất khẩu không thể bỏ qua đối với nhiều doanh nghiệp Việt Nam. Tuy nhiên, để thâm nhập được sâu hơn vào thị trường này, các doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động hơn nữa trong việc tìm hiểu về Hiệp định CPTPP; tìm hiểu sâu, rõ hơn về thuế nhập khẩu ưu đãi; thích ứng với quy tác xuất xứ, thủ tục lưu trữ, chứng minh xuất xứ”, bà Đỗ Thị Thu Hương lưu ý và khuyến cáo, các doanh nghiệp Việt Nam tiếp tục sử dụng những nền tảng thương mại điện tử để giao lưu, kết nối hợp tác với các doanh nghiệp Canada trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19.
Tương tự, ông Lưu Vạn Khang - Tham tán Thương mại Việt Nam tại Mexico cũng khẳng định, xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Mexico có sự bật tăng mạnh mẽ trong 2 năm đầu tiên Hiệp định có hiệu lực. Xuất khẩu bình quân của Việt Nam sang Mexico tăng 19% trong năm 2019-2020. Năm 2019, xuất khẩu sang Mexico đạt 2,83 tỷ USD, tăng 26% so với 2018; sang năm 2020 đạt 3,17 tỷ USD, tăng 12,2%... 3 tháng đầu năm 2021, Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Mexico tăng 17% đạt 931 triệu USD.
Tương tự Canada, sản phẩm tăng trưởng mạnh cũng là máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng, điện thoại. Mức tăng trưởng bình quân 32-35% ở đồ chơi - dụng cụ thể thao, túi xách, ví, vali…
Không những vậy, Canada và Mexico là 2 thị trường tận dụng ưu đãi thuế quan cao nhất trong bức tranh xuất khẩu của Việt Nam sau 2 năm thực thi Hiệp định CPTPP. Canada là thị trường có tỷ lệ doanh nghiệp từng tận dụng được ưu đãi thuế quan CPTPP cao nhất với 50%, doanh nghiệp từng xuất nhập khẩu với CPTPP có ít nhất 1 lô hàng xuất/nhập khẩu được hưởng lợi từ cam kết này. Với Mexico, tỷ lệ doanh nghiệp hưởng ưu đãi thuế quan CPTPP là 26%.
Bên cạnh những điều kiện thuận lợi, các chuyên cũng chỉ ra rằng, cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam và các đối tác trong CPTPP và khu vực châu Mỹ vẫn còn phải đối mặt với nhiều thách thức trong hợp tác kinh tế kinh doanh như: khoảng cách địa lý xa xôi, chưa có tuyến vận tải hàng hóa và hành khách trực tiếp, sự khác biệt về ngôn ngữ và việc thiếu thông tin cập nhật về tiếp cận thị trường. Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng đang gặp phải một số khó khăn trong việc đáp ứng tiêu chuẩn xuất xứ, vấn đề chất lượng, đáp ứng tiêu chuẩn của thị trường…
Tại Hội thảo, các chuyên gia, doanh nghiệp đã đưa ra những phân tích, nhận định, giải pháp để giúp doanh nghiệp Việt Nam kết nối với các doanh nghiệp, nhà nhập khẩu nước ngoài, để từ đó có thể xây dựng chiến lược tiếp cận thị trường, chiến lược kinh doanh bài bản hơn, tận dụng những ưu đãi đang có với cac nước thành viên CPTPP.
