Chủ trương xây dựng đề án Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm” giai đoạn 2018-2020 của Chính phủ và Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn nhằm đáp ứng nhu cầu về phát triển làng nghề, sản phẩm đặc sản của nhiều địa phương trong cả nước. Đồng thời là giải pháp nhằm khai thác tiềm năng, thế mạnh của các địa phương để phát triển kinh tế từ các sản phẩm nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp đặc sắc, truyền thống văn hóa, danh lam thắng cảnh của các địa phương.
Tỉnh Điện Biên có nhiều sản phẩm thế mạnh đặc trưng như: dệt thổ cẩm, mây tre đan… có các vùng sản xuất chuyên canh: lúa, cà phê, ca cao, mắc ca, chè… Nhằm khai thác có hiệu quả những điều kiện nói trên, tỉnh Điện Biên xác định, Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” là giải pháp, nhiệm vụ quan trọng trong triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới gắn với Đề án cơ cấu lại ngành nông nghiệp. Trong đó, trọng tâm của Chương trình là nghiên cứu, phát triển hoàn thiện sản phẩm; xây dựng mẫu mã, tiêu chuẩn chất lượng, tổ chức sản xuất và xúc tiến thương mại.
Qua điều tra, khảo sát, thu thập thông tin đầy đủ, chính xác các sản phẩm thế mạnh để quy hoạch hướng phát triển và xây dựng đề án triển khai thực hiện, đến nay, tỉnh Điện Biên đã xác định 6 nhóm sản phẩm chủ lực để thực hiện chương trình gồm: Thực phẩm; đồ uống; thảo dược; vải và may mặc; lưu niệm, nội thất, trang trí; dịch vụ và du lịch nông thôn. Trong 6 nhóm đó lựa chọn 21 sản phẩm chủ lực để phát triển, như: gạo, miến dong, dứa, vú sữa, khoai sọ, thịt khô, mật ong, bánh khẩu xén, cá, cà phê, chè, rượu, tảo xoắn…
Năm 2019, UBND tỉnh Điện Biên đã lựa chọn xây dựng 11 sản phẩm đạt chuẩn theo Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” như: Rượu Mông Pê, chè Tủa Chùa, sản phẩm mây tre đan Nà Tấu, dệt thổ cẩm Na Sang, tảo xoắn ở Mường Ảng, cá nước lạnh,...
Thực tế cho thấy, hiện nay muốn sản xuất nông nghiệp hiệu quả, phát triển nông thôn bền vững phải xây dựng những sản phẩm mang tính hàng hóa, có liên kết trong sản xuất và tiêu thụ để tạo nên giá trị gia tăng của sản phẩm. Điển hình là một số mô hình sản xuất liên kết sản xuất đang có hiệu quả như: Mô hình cánh đồng lớn tại xã Thanh Yên, Thanh Hưng; mô hình sản xuất, chế biến chè Tuyết Shan cổ thụ tại huyện Tủa Chùa...
Bên cạnh những thuận lợi, trong quá trình thực hiện “Mỗi xã một sản phẩm” tại Điện Biên cũng gặp nhiều khó khăn do đa số sản phẩm được sản xuất thủ công, phần lớn các sản phẩm chưa xây dựng thương hiệu, thị trường tiêu thụ các sản phẩm chủ yếu ở trong nước, một số sản phẩm xuất khẩu đi Trung Quốc, Lào.
Nhằm khai thác những tiềm năng lớn về các sản phẩm nông nghiệp, thủ công, thời gian tới, tỉnh Điện Biên sẽ thực hiện các chính sách hỗ trợ phát triển các loại cây con chủ lực, củng cố, hoàn thiện tổ chức sản xuất theo hướng liên kết giữa các hộ sản xuất với doanh nghiệp, sản xuất các sản phẩm truyền thống, dịch vụ có lợi thế đạt tiêu chuẩn. Cùng với đó, đẩy mạnh các hoạt động chuyển giao tiến bộ khoa học và công nghệ, xây dựng, công bố tiêu chuẩn, chất lượng, thương hiệu, tạo cho các sản phẩm có khả năng cạnh tranh trên thị trường, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn, nâng cao thu nhập, đời sống cho người dân…
