TÓM TẮT:
Tiếng Anh chuyên ngành có ý nghĩa rất lớn đối với sinh viên ngành Du lịch. Tuy nhiên, việc tổ chức dạy học Tiếng Anh chuyên ngành tại Trường Cao đẳng Du lịch Đà Nẵng trong thời gian vừa qua còn gặp nhiều khó khăn, bất cập. Trước những thách thức này, giảng viên Trường Cao đẳng Du lịch Đà Nẵng luôn tìm tòi học hỏi, áp dụng các phương pháp dạy học tích cực nhằm tạo hứng thú, nâng cao chất lượng giảng dạy. Qua cuộc khảo sát trực tuyến với mẫu đại diện là 33 sinh viên năm thứ 3 của tất cả các nghề đào tạo tại trường, tác giả đã sử dụng kết quả đưa vào bài viết nhằm tìm hiểu nhu cầu, đề xuất của sinh viên và giảng viên đối với việc tổ chức giảng dạy Tiếng Anh chuyên ngành. Đồng thời, bài viết đề xuất cách thức, phương pháp tổ chức giảng dạy Tiếng Anh chuyên ngành để tạo hiệu quả, nâng cao năng lực của sinh viên và chất lượng giảng dạy đáp ứng nhu cầu thực tiễn nghề nghiệp của sinh viên.
Từ khóa: cách thức tổ chức giảng dạy, đổi mới, Tiếng Anh chuyên ngành, năng lực thực hiện, Trường Cao đẳng Du lịch Đà Nẵng.
1. Đặt vấn đề
Trong thời kỳ hội nhập và với xu thế toàn cầu hóa hiện nay, việc học ngoại ngữ đã và đang trở thành một xu hướng tất yếu. Những người có trình độ ngoại ngữ tốt sẽ có nhiều cơ hội tìm được việc làm và thăng tiến hơn. Đối với những người làm việc trong ngành du lịch, khả năng giao tiếp với khách hàng bằng ngoại ngữ sẽ giúp họ phát triển nghề nghiệp. Để có thể giao tiếp tốt với khách khi làm việc tại môi trường thực tế, ngoài trình độ tiếng Anh giao tiếp thông thường, sinh viên ngành du lịch cần trang bị cho mình vốn tiếng Anh chuyên ngành gắn với ngữ cảnh nghề nghiệp. Nếu không nắm được vốn thuật ngữ trong lĩnh vực mình làm việc, cũng như các mẫu câu giao tiếp nghề nghiệp, các em sẽ rất lúng túng khi giao tiếp với khách, dẫn đến những khó khăn nhất định và đánh mất cơ hội trong công việc.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy, việc giảng dạy Tiếng Anh chuyên ngành (ESP = English for Specific Purposes) gặp rất nhiều khó khăn. Theo các tác giả A Fălăuş (2017), Nicoleta Medrea and Dana Rus (2012) và Brikena Xhaferi (2008), giáo viên dạy Tiếng Anh chuyên ngành phải đối mặt với nhiều thử thách. Một trong những thử thách được tác giả Nicoleta Medrea and Dana Rus (2012) nêu ra chính là trình độ của sinh viên không đồng đều.
Trong phạm vi bài báo này, tác giả tập trung nghiên cứu và đề xuất việc cải tiến phương pháp giảng dạy dựa trên năng lực thực hiện.
2. Phương pháp nghiên cứu
2.1. Phương pháp tìm và nghiên cứu tài liệu
Tác giả đã đọc và nghiên cứu các tài liệu liên quan đến dạy học Tiếng Anh chuyên ngành, năng lực thực hiện liên quan đến đề tài.
2.2. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi
Thông qua phiếu khảo sát được thiết kế dưới dạng Google form gửi đến 33 sinh viên các lớp đại diện các nghề đào tạo: Nghề Quản trị khách sạn, Nghề Quản trị khu resort, Quản trị nhà hàng, Chế biến món ăn, Quản trị lữ hành, Hướng dẫn du lịch, Phiên dịch Tiếng Anh du lịch.
3. Cơ sở lý luận
3.1. Đào tạo dựa trên năng lực thực hiện
3.1.1. Khái niệm về năng lực, năng lực thực hiện
Theo Nguyễn Thu Hà (2014), sự phát triển nhanh chóng về thông tin cũng như khoa học kỹ thuật đã thay đổi hình thái giáo dục. Giáo dục đang chuyển dần từ giáo dục theo nội dung kiến thức sang giáo dục theo năng lực, theo đó người học khi tốt nghiệp ra trường có đủ năng lực để nắm vững kiến thức và kỹ năng nhằm đáp ứng yêu cầu của xã hội cũng như thị trường lao động. Hệ thống giáo dục của Việt Nam để theo kịp với các hệ thống giáo dục tiên tiến trên thế giới cũng đã bắt đầu chuyển đổi sang hình thái giáo dục năng lực.
Theo tác giả William Blank (trích bởi Phan Chính Thức (2006), “Năng lực của con người thể hiện ở khả năng thực hiện. Chỉ có tri thức không thôi sẽ ít có giá trị”.
Khái niệm năng lực thực hiện được nhiều tác giả khác nhau nghiên cứu. Tác giả Vũ Xuân Hùng (2007) đã phân tích khái niệm năng lực thực hiện của giáo viên dạy nghề, đó chính là khả năng thực hiện được các hoạt động (nhiệm vụ, công việc) trong nghề trên cơ sở kiến thức, kỹ năng, thái độ theo tiêu chuẩn đặt ra dối với từng nhiệm vụ, công việc nghề nghiệp.
Tác giả Phạm Thị Lệ Quyên (2022) khái quát năng lực thực hiện chính là sự tạo thành bởi ba thành tố (kiến thức, kỹ năng, thái độ) nhằm thực hiện công việc cụ thể và được thể hiện qua thực tế nghề nghiệp.
Tác giả Trịnh Thúy Giang và Mai Quốc Khánh (2019) đưa ra 4 năng lực cấu thành năng lực thực hiện, đó là: năng lực chuyên môn (professional competency, năng lực phương pháp (methodical competency, năng lực xã hội (social competency), năng lực cá thể (individual competency).
3.1.2. Đào tạo dựa trên năng lực thực hiện
Tác giả Phan Văn Nhân (2006) đã phân tích đặc điểm của tổ chức quản lý quá trình đào tạo theo năng lực thực hiện, trong đó “chú trọng vào việc tổ chức dạy và học như thế nào để cho người học có được năng lực thực hiện các công việc của nghề ở mức độ thông tỏ về kiến thức và thành thạo về kỹ năng nhất định theo tiêu chuẩn kỹ năng nghề đặt ra.
Cũng theo Phan Chính Thức (2017), đào tạo theo năng lực thực hiện sẽ tạo ra khả năng công nhận kiến thức đã có: công nhận các kỹ năng nghề cụ thể có được theo cách nào cũng không quan trọng, miễn là học viên có thể thực hiện công việc đạt tiêu chuẩn quy định thì năng lực đó vẫn được công nhận và được cấp chứng chỉ.
Như vậy, dạy học theo hướng phát triển năng lực hướng tới mục tiêu tối đa phẩm chất và năng lực của người học nhằm phát huy tính tích cực, độc lập, sáng tạo của người học.
3.2. Dạy Tiếng Anh chuyên ngành
Tiếng Anh chuyên ngành - English for Specific (viết tắt là ESP), là thuật ngữ việc giảng dạy tiếng Anh cho sinh viên các trường cao đẳng, đại học hoặc người đi làm liên quan đến từ vựng và kỹ năng họ cần cho công việc.
Nhiều tác giả đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc học Tiếng Anh chuyên ngành. Theo Tira Nur Fitria (2020), ngành học nào cũng có thuật ngữ của ngành đó, mà những thuật ngữ này rất rộng và phức tạp. Chính vì vậy, việc học Tiếng Anh chuyên ngành rất quan trọng đối với sinh viên.
4. Kết quả thực hiện
4.1. Tìm hiểu nhận thức về tầm quan trọng của việc giảng dạy Tiếng Anh chuyên ngành
Qua khảo sát, đa số sinh viên đều nhận thức được tầm quan trọng của việc học Tiếng Anh chuyên ngành (TACN). Có 84.8% sinh viên cho rằng việc học Tiếng Anh chuyên ngành rất cần thiết, 12.1% sinh viên thấy cần thiết, trong khi chỉ 3.1% thấy bình thường. Điều này chứng tỏ hầu hết sinh viên đều thấy rõ tầm quan trọng của việc học Tiếng Anh chuyên ngành giúp ích cho nghề nghiệp của mình sau này như thế nào.
Các bạn sinh viên đã nêu ra các lý do vì sao Tiếng Anh chuyên ngành lại cần thiết. Thứ nhất, Tiếng Anh chuyên ngành giúp nâng cao vốn từ vựng chuyên ngành và cách xử lý tình huống trong mọi trường hợp. Thứ hai, Tiếng Anh chuyên ngành giúp sinh viên mở rộng cơ hội làm. Thứ ba, Tiếng Anh chuyên ngành giúp tiếp cận nghề nghiệp một cách chính xác nhất, giao tiếp tốt, phát huy được hiệu quả công việc.
4.2. Đánh giá hiệu quả việc dạy và học Tiếng Anh chuyên ngành trong thời gian vừa rồi
Kết quả khảo sát cho thấy có 25% sinh viên cho rằng việc dạy học Tiếng Anh chuyên ngành trong thời gian vừa qua rất hiệu quả, 46.9% cho là hiệu quả, 21.9% thấy bình thường còn một số rất ít (6.2%) thấy ít hiệu quả. Điều này chứng tỏ sự cần thiết phải điều chỉnh cách giảng dạy Tiếng Anh chuyên ngành sao cho hiệu quả hơn đối với các khóa tiếp theo.
Sinh viên đã nêu ra các lý do như sau: Đối với sinh viên thấy rất hiệu quả và hiệu quả vì việc dạy học Tiếng Anh chuyên ngành trong thời gian vừa rồi giúp các bạn nắm bắt được xu hướng du lịch đang phát triển trở lại sau dịch để tìm kiếm một việc phù hợp. Hơn nữa, các bạn nhận được sự chỉ bảo tận tình từ giảng viên và tiếp cận được nghề nghiệp.
4.3. Ý kiến của sinh viên về việc giảng dạy Tiếng Anh chuyên ngành trong thời gian tới
4.3.1. Giảng viên đảm nhận dạy Tiếng Anh chuyên ngành
Hơn một nửa số lượng sinh viên (60.6%) cho rằng việc dạy Tiếng Anh chuyên ngành do giảng viên ngoại ngữ đảm nhận sẽ hiệu quả hơn vì:
- Nếu học với giảng viên Tiếng Anh, vốn từ và ngữ âm sẽ cải thiện hơn, chuẩn hơn;
- Tập trung hơn, sẽ hiệu quả hơn;
- Đảm bảo được phần nghe, đọc;
- Giảng viên Tiếng Anh sẽ chú trọng vào phát âm cũng như sửa lỗi được cho sinh viên
Số còn lại (39.4%) lại chọn giảng viên nghiệp vụ giảng dạy Tiếng Anh chuyên ngành bởi các lý do sau:
- Giảng viên nghiệp vụ sẽ có kỹ năng chuyên ngành nghiệp vụ hơn và sẽ truyền đạt các kiến thức hiệu quả hơn;
- Giảng viên dạy nghiệp vụ sẽ nắm rõ tiếng Anh chuyên ngành đối với nghiệp vụ đó;
- Giảng viên dạy nghiệp vụ sẽ dạy sát bài hơn;
- Giảng viên dạy nghiệp vụ sẽ có kiến thức về nghiệp vụ sâu hơn giảng viên tiếng Anh, giúp sinh viên dễ tiếp cận nghề nghiệp.
4.3.2. Ý kiến của sinh viên đề xuất cách thức tổ chức giảng dạy Tiếng Anh chuyên ngành
Số đông sinh viên (62.5%) đề xuất học Tiếng Anh riêng với giờ nghiệp vụ. Lý do: hiệu quả, dễ học, dễ tiếp thu, đỡ quá tải khi phải vừa lĩnh hội kỹ năng nghiệp vụ và Tiếng Anh cùng một lúc. Việc phân ra hai khung giờ riêng biệt như vậy giúp sinh viên dễ tiếp thu, không quá nhanh cũng không quá chậm, có thể vừa nâng cao ngoại ngữ, vừa nâng cao nghiệp vụ.
Trong khi đó, số còn lại (37.5%) cho rằng việc học lồng ghép Tiếng Anh vào giờ nghiệp vụ sẽ hiệu quả hơn. Số này nêu các lý do sau: Thứ nhất, việc kết hợp giữa lý thuyết và thực hành cộng thêm Tiếng Anh sẽ giúp cải thiện kỹ năng giao tiếp tiếng Anh hơn, vừa được thực hành vừa được học thêm từ vựng sẽ nhớ lâu hơn và hiệu quả hơn. Thứ hai, việc ứng dụng được Tiếng Anh vào nghiệp vụ, sẽ giúp sinh viên thấy dễ học và tiếp thu, dễ hiểu hơn, nhớ lâu và tiết kiệm thời gian hơn. Thứ ba, khi Tiếng Anh được dạy trên lớp mà chưa học nghiệp vụ hoặc ngược lại thì không có thời gian và thời điểm thích hợp để vận dụng, khiến mau quên và việc dạy học tiếng Anh chuyên ngành trở nên không hiệu quả.
5. Kết luận và kiến nghị
Trên cơ sở khảo sát ý kiến của sinh viên và tham khảo các chia sẻ của đồng nghiệp dạy Tiếng Anh chuyên ngành, cũng như dạy nghiệp vụ, chúng tôi xin đưa ra một số đề xuất giảng dạy Tiếng Anh chuyên ngành như sau:
Đối với cách thức tổ chức giảng dạy:
Để đảm bảo hiệu quả việc giảng dạy Tiếng Anh chuyên ngành và để giúp sinh viên hiểu sâu hơn về thuật ngữ chuyên ngành, cũng như thuận lợi trong việc bố trí giờ giảng theo tiến độ giảng dạy và kế hoạch đào tạo, việc lồng ghép dạy Tiếng Anh vào giờ nghiệp vụ là cần thiết.
Đồng thời, việc giảng dạy Tiếng Anh chuyên ngành sẽ do giảng viên nghiệp vụ thực hiện. Để đảm bảo trình độ Tiếng Anh cho sinh viên, yêu cầu giảng viên dạy nghiệp vụ phải có trình độ B1 trở lên.
Đối với việc xây dựng chương trình và tổ chức hoạt động giảng dạy
Thứ nhất, bộ môn Ngoại ngữ và các bộ môn nghiệp vụ cùng thống nhất Bộ phụ lục thuật ngữ và mẫu câu giao tiếp cũng như Hội thoại mẫu cho từng nghiệp vụ. Hệ thống này được xây dựng dựa trên đơn vị năng lực của từng nghề.
Thứ hai, để đảm bảo việc giảng dạy có trọng tâm và hiệu quả, cần thực hiện khảo sát nhu cầu của sinh viên và phân tích, lựa chọn nội dung để xây dựng theo đơn vị năng lực. Theo Tira Nur Fitria (2020), để xây dựng chương trình Tiếng Anh chuyên ngành, cần phân tích nhu cầu của người học nhằm lựa chọn kỹ năng cần chú trọng.
Thứ ba, giảng viên nghiệp vụ phải đạt chuẩn B1 trở lên về Tiếng Anh để đảm nhận việc giảng dạy Tiếng Anh cho sinh viên trong giờ nghiệp vụ, đồng thời phải lựa chọn phương pháp dạy học phù hợp. Đối với bản hướng dẫn năng lực thực hiện cần soạn trước để phát cho sinh viên cùng với bộ phụ lục mẫu câu và thuật ngữ Tiếng Anh chuyên ngành.
Thứ tư, về công tác kiểm tra đánh giá, cần thể hiện điểm số theo tỷ lệ nhất định đối với năng lực ngoại ngữ trong đề kiểm tra và thang điểm đánh giá.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Nguyễn Thu Hà (2014), Giảng dạy theo năng lực và đánh giá theo năng lực trong giáo dục: Một số vấn đề lí luận cơ bản, Tạp chí Khoa học Đại học Quốc gia Hà Nội, 30(2), 56-64.
- Phạm Thị Lệ Quyên (2022), Phát triển chương trình đào tạo tại trường trung cấp theo tiếp cận năng lực thực hiện. Tạp chí Khoa học Giáo dục Việt Nam, 3, 32-37.
- Phan Chính Thức (2017), Tiếp cận đào tạo giáo viên dạy nghề theo chuẩn năng lực thực hiện, Tạp chí Nghiên cứu Khoa học dạy nghề, truy cập tại website: https://gdnn.edu.vn/giao-duc-nghe-nghiep/tiep-can-dao-tao-giao-vien-day-nghe-theo-chuan-nang-luc-thuc-hien-65.html.
- Phan Văn Nhân (2006), Phát triển chương trình dạy nghề ngắn hạn trên cơ sở đào tạo theo năng lực thực hiện. Tạp chí Khoa học và Giáo dục kỹ thuật, 1, 33-38, Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh.
- Trịnh Thúy Giang và Mai Quốc Khánh (2019), Đào tạo năng lực dạy học cho sinh viên đại học sư phạm theo tiếp cận năng lực thực hiện đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông, Tạp chí Khoa học Giáo dục Việt Nam, 22, 34-39.
- Vũ Xuân Hùng (2007), Năng lực thực hiện và việc xây dựng chuẩn năng lực thực hiện người giáo viên dạy nghề, Tạp chí Khoa học và Giáo dục kỹ thuật, 1(3), 26-31, Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh.
- A Fălăuş (2017). The current challenges of teaching ESP, Materials Science and Engineering 200.
- Brikena Xhaferi (2008). Teaching and learning ESP vocabulary, BIBLID 1133-1127 (2008), 229-255.
- Nicoleta Medrea and Dana Rus (2012), Challenges in teaching ESP: teaching resources and students’ needs. Procedia Economics and Finance, 3, 1165-1169.
- Tira Nur Fitria (2020). Teaching English for Specific Purposes to the Students in English Language Teaching. Journal of English Teaching Adi Buana, 5, 55-56.
Innovating English teaching methods through competency-based approaches at Da Nang Tourism College
Do Thi Ninh Thuan
Faculty of Basic Knowledge - Foundation Da Nang College of Tourism
Abstract:
English for Specific Purposes (ESP) plays a vital role in preparing tourism students for professional success. However, the organization of ESP teaching at Da Nang Tourism College has encountered numerous challenges and shortcomings in recent years. In response, lecturers have sought to adopt active teaching methods to increase student engagement and improve instructional quality. This study draws on an online survey of 33 third-year students across all training majors, combining their feedback with faculty perspectives to examine current needs and expectations in ESP instruction. Based on these findings, the paper proposes pedagogical approaches and organizational solutions to enhance the effectiveness of ESP teaching, strengthen students’ professional competencies, and improve overall teaching quality to better meet the practical demands of the tourism industry.
Keywords: teaching organization, innovation, English for Specific Purposes, implementation capacity, Da Nang College of Tourism.
[Tạp chí Công Thương - Các kết quả nghiên cứu khoa học và ứng dụng công nghệ, Số 23 năm 2025]
