Nhân lực - Yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp logistics mở rộng thị trường

Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam (VLA) cho biết, tốc độ phát triển của ngành logistics tại Việt Nam những năm gần đây đạt khoảng 14-16%, có quy mô khoảng 40-42 tỷ USD/năm.

Với lợi thế nằm trên trục giao thương hàng hải thuận tiện, Việt Nam có những điều kiện thuận lợi để có thể trở thành trung tâm trung chuyển hàng hóa vận tải đường biển quốc tế. Tận dụng lợi thế đó, các cảng biển Việt Nam đã đầu tư, xây dựng quy mô lớn, có khả năng tiếp nhận tàu có tải trọng trên 100.000 tấn; có 70 đường bay quốc tế… rất có lợi thế để phát triển dịch vụ logistics.

Mặc dù vậy, đến nay năng lực cạnh tranh của ngành logistics Việt Nam vẫn còn khá nhiều hạn chế. Trong đó, nguồn nhân lực chính là vấn đề nan giải nhất của ngành.

Chia sẻ tại Hội thảo quốc tế trực tuyến: Chiến lược phát triển nguồn nhân lực ngành logistics Việt Nam hướng đến sự thích ứng trước những biến động và rủi ro, diễn ra sáng nay (25/8), ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết, cùng với thể chế chính sách, cơ sở hạ tầng, năng lực doanh nghiệp, công nghệ thì nhân lực là một khía cạnh nền tảng, mang tính chất căn cơ trong việc phát triển dịch vụ logistics bền vững.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp 4.0 diễn ra mạnh mẽ, yêu cầu về chất lượng, trình độ chuyên môn và kỹ năng của nguồn nhân lực logistics ngày càng cần phải được nâng cao, đáp ứng với yêu cầu của thời đại, đặc biệt là nguồn nhân lực có kiến thức chuyên môn sâu về ngành, các kỹ năng ngoại ngữ, ứng dụng công nghệ thông tin, kỹ năng giao tiếp, marketing, đàm phán, triển khai…

Phó Cục trưởng Trần Thanh Hải khẳng định, đây sẽ là yếu tố then chốt, quan trọng và cấp thiết, giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Về lâu dài, nhân lực sẽ là yếu tố quyết định để giúp doanh nghiệp logistics Việt Nam nhanh chóng bắt kịp với các nước, nâng cao tính cạnh tranh, mở rộng thị trường ở cả trong nước, khu vực và quốc tế.

Ngoài ra, Phó Cục trưởng Trần Thanh Hải cũng đặc biệt nhấn mạnh, Chính phủ đặc biệt quan tâm đến việc phát triển nguồn nhân lực của ngành logistics Việt Nam. Quyết định số 200/QĐ-TTg ngày 14/02/2017 của Thủ tướng Chính phủ ban hành kế hoạch hành động nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics Việt Nam đến năm 2025, sửa đổi, bổ sung bởi Quyết định số 221/QĐ-TTg ngày 22/02/2021 đã dành riêng một mục về đào tạo và nâng cao chất lượng nhân lực logistics.

Cùng với đó, ngày 30/4/2021, Bộ trưởng Bộ Nội vụ cũng đã ban hành Quyết định số 568/QĐ-BNV cho phép thành lập Hiệp hội Phát triển nhân lực Logistics Việt Nam (VALOMA). Đây là một bước cụ thể nhằm triển khai các nhiệm vụ đã được đề cập tại Kế hoạch hành động nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics Việt Nam đến năm 2025 nêu trên.

“Sự ra đời của VALOMA sẽ tạo ra một bước thay đổi về chất để nâng cao chất lượng đào tạo nhân lực logistics, cung ứng nguồn lao động logistics chất lượng cao cho xã hội”, Phó Cục trưởng Trần Thanh Hải chia sẻ.

Đồng thuận quan điểm trên, ông Lê Duy Hiệp – Chủ tịch VLA cho rằng, Quyết định số 221/QĐ-TTg ngày 22/2/2021 của Thủ tướng Chính phủ sửa đổi, bổ sung Quyết định số 200/QĐ-TTg ngày 14/2/2017 về việc phê duyệt Kế hoạch hành động nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics Việt Nam đến năm 2025 đã xác định đến năm 2025, tỷ trọng đóng góp của dịch vụ logistics vào GDP đạt 5% - 6%, tốc độ tăng trưởng dịch vụ logistics đạt 15% - 20%, tỷ lệ thuê ngoài dịch vụ logistics đạt 50% - 60%, chi phí logistics giảm xuống tương đương 16% - 20% GDP, xếp hạng theo Chỉ số LPI trên thế giới đạt thứ 50 trở lên.

Để đạt được các mục tiêu này, Quyết định đề ra 6 nhóm nhiệm vụ và những giải pháp tổng thể trong đó có nhóm nhiệm vụ “Đào tạo, nâng cao nhận thức và chất lượng nguồn nhân lực” với 7 giải pháp cụ thể.

Trong đó, nguồn nhân lực sẽ là một trong những yếu tố quyết định để giúp doanh nghiệp logistics Việt Nam nhanh chóng phát triển, nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng thị trường ở cả trong nước và quốc tế.

“Nhiệm vụ quan trọng của VLA hiện nay là đẩy nhanh chuyển đổi số và phát triển nguồn nhân lực logistics chất lượng cao, đáp ứng với yêu cầu của cuộc cách mạng Công nghiệp 4.0 và hợp tác quốc tế”, Chủ tịch VLA nhấn mạnh.

Liên kết ba nhà trong đào tạo nhân lực ngành logistics

Để đáp ứng được nhu cầu nhân lực, cả về quy mô cũng như chất lượng, phục vụ tốt cho ngành logistics trong giai đoạn tới, Phó Cục trưởng Trần Thanh Hải đề nghị, các đơn vị liên quan đẩy mạnh liên kết, hợp tác đào tạo giữa Việt Nam với các nước, tranh thủ nguồn lực hỗ trợ từ các quốc gia phát triển, có thế mạnh trong đào tạo nhân lực ngành logistics để đào tạo, xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý nhà nước, đội ngũ giảng viên giảng dạy Việt Nam có chất lượng cao phục vụ cho công tác giảng dạy trong nước.

Cùng với đó, phối hợp trong việc tổ chức các chương trình đào tạo sinh viên, học viên chất lượng cao và đội ngũ lãnh đạo, quản lý cấp cao của doanh nghiệp. Tập trung nâng cao chất lượng nội dung chương trình đào tạo hiện có theo hướng chuyên sâu, đảm bảo tính khoa học, hệ thống và tính liên thông giữa các bậc đào tạo.

Đặc biệt, Phó Cục trưởng Trần Thanh Hải đề nghị, các đơn vị cần tập trung vào các kỹ năng cần thiết để tiếp cận sử dụng các công nghệ mới, chú trọng nâng cao trình độ ngoại ngữ và khả năng vận dụng luật pháp, tập quán thương mại quốc tế nhằm giúp lao động trong lĩnh vực logistics thích nghi hiệu quả hơn với nhu cầu thực tiễn, đặc biệt là trong môi trường làm việc quốc tế.

Riêng đối với VLA, Phó Cục trưởng Trần Thanh Hải cho rằng, Hiệp hội cần phát huy vai trò của mình, là “cánh tay nối dài” của cộng đồng doanh nghiệp, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan quản lý nhà nước, các cơ sở đào tạo để có đánh giá, nhận định chính xác về thực trạng nguồn nhân lực logistics Việt Nam cũng như nhu cầu của các doanh nghiệp đối với nhân lực logistics cả về số lượng cũng như kiến thức, kỹ năng cần thiết.

“Chúng ta phải đánh giá chính xác được những thông tin như trên mới có thể xây dựng được một chiến lược phát triển nhân lực logistics phù hợp, sát thực tiễn và tối ưu nhất”, Phó Cục trưởng Trần Thanh Hải lưu ý.

Kiến nghị giải pháp để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực logistics, PGS-TS. Hồ Thị Thu Hòa - Viện Trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển logistics Việt Nam (VLI-VLA) cũng cho rằng, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực logistics Việt Nam hướng đến thích ứng trước những biến động và rủi ro. Cần hoàn thiện bộ kỹ năng nghề với sự tham gia góp ý xây dựng từ phía nhà trường và cả doanh nghiệp; cơ sở đào tạo cần có sự quan tâm đến công tác đào tạo và nâng cao chất lượng giảng viên đặc biệt trong lĩnh vực logistics thông qua các chương trình đào tạo ngắn hạn; cần có sự chung tay của ba nhà: Nhà nước - nhà trường - nhà doanh nghiệp trong công tác đào tạo nguồn nhân lực.