Ngành Công Thương cùng nền kinh tế tiếp tục đà phục hồi
Phát biểu tại Hội nghị Sơ kết công tác 6 tháng đầu năm và triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2023 của ngành Công Thương diễn ra sáng 7/7, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, 6 tháng đầu năm nay, tình hình quốc tế và khu vực tiếp tục có nhiều diễn biến nhanh chóng, phức tạp, khó lường, tác động bất lợi đến sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Song, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo đồng bộ, quyết liệt của Lãnh đạo Đảng, Nhà nước; sự vào cuộc kịp thời, hiệu quả của cả hệ thống chính trị, cùng với những nỗ lực vượt bậc của cộng đồng doanh nghiệp và các tầng lớp nhân dân, kinh tế nước ta đã vượt qua khó khăn, tiếp tục đà phục hồi và đạt được những kết quả khả quan trên các lĩnh vực.
Cùng với cả nước, ngành Công Thương đã tích cực, chủ động phối hợp với các Bộ, ngành liên quan tham mưu đúng, trúng, kịp thời và khả thi nhiều chủ trương, chính sách và giải pháp để Trung ương, Quốc hội và Chính phủ lãnh đạo, chỉ đạo điều hành nền kinh tế đất nước. Nắm chắc tình hình và kịp thời triển khai các giải pháp tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ các doanh nghiệp phục hồi, phát triển sản xuất kinh doanh, nhất là các dự án lớn, góp phần gia tăng năng lực sản xuất mới.
Bộ Công Thương cũng đã thực hiện đồng bộ, hiệu quả các biện pháp bảo đảm nguồn cung nguyên, nhiên, vật liệu, hàng hoá thiết yếu phục vụ sản xuất và tiêu dùng; đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối giao thương, phát triển thị trường.
Đồng thời, thúc đẩy đàm phán FTA mới với các nước, các khu vực còn tiềm năng; phát huy tốt vai trò của hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài trong việc cung cấp, tư vấn thông tin thị trường và các quy định, chính sách mới của các nước sở tại, giúp cho các doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhà nước có phản ứng chính sách phù hợp; khai thác có hiệu quả các FTA mà nước ta là thành viên để mở rộng, đa dạng hoá thị trường, duy trì tốt các chuỗi cung ứng, thúc đẩy xuất khẩu và đã đạt được nhiều kết quả rất đáng khích lệ.
Theo đó, sản xuất công nghiệp và xuất nhập khẩu có sự phục hồi tích cực (tháng sau cao hơn tháng trước, quý sau cao hơn quý trước), đóng góp quan trọng vào tăng trưởng chung của nền kinh tế. Cán cân thương mại đạt mức xuất siêu kỷ lục (12,25 tỷ USD) trong bối cảnh khó khăn chung của thương mại toàn cầu.
Thị trường trong nước duy trì mức tăng trưởng cao (2 con số), bảo đảm cung ứng các hàng hóa, dịch vụ thiết yếu phục vụ sản xuất và đời sống nhân dân.
Ngành năng lượng tuy phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức (nhất là ngành điện) nhưng đã kịp thời được khắc phục cơ bản, bảo đảm cung ứng cho phát triển kinh tế - xã hội.
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên thẳng thắn nhìn nhận, bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn những vấn đề cần phải tập trung giải quyết; đó là: Tăng trưởng sản xuất công nghiệp ở mức thấp; kim ngạch xuất khẩu, nhập khẩu giảm so với cùng kỳ; các thị trường và mặt hàng xuất khẩu chủ lực đều giảm; việc chuyển từ hoạt động xuất khẩu tiểu ngạch sang chính ngạch còn chậm. Cung ứng điện phục vụ sản xuất và sinh hoạt của người dân gặp nhiều khó khăn; có thời điểm đã phải điều hòa phụ tải và tiết giảm điện ở một số địa bàn. Tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, vi phạm cạnh tranh… có lúc, có nơi còn diễn biến phức tạp.
Việc nắm tình hình, phân tích, dự báo và đề xuất, phản ứng chính sách trong một số trường hợp còn bị động, chưa kịp thời. Công tác xây dựng thể chế, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh và thực hiện cải cách hành chính ở một số lĩnh vực, đơn vị còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu đề ra; một số nhiệm vụ được giao chưa bảo đảm tiến độ, chất lượng mặc dù được đôn đốc nhiều lần.
"Đây là những “điểm nghẽn” đối với sự phát triển của Ngành thời gian qua, vì vậy chúng ta cần thẳng thắn nhìn nhận, đánh giá nghiêm túc, cầu thị và kịp thời có các giải pháp khả thi để khắc phục, tạo sự chuyển biến thực chất hơn trong thời gian tới", Tư lệnh ngành Công Thương nhấn mạnh.
Đặt trọng tâm vào thúc đẩy sản xuất, mở rộng thị trường
Bộ trưởng cho biết, thời gian tới, dự báo tình hình thế giới và khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, tiềm ẩn nhiều yếu tố bất định.
Để vượt qua các khó khăn, thách thức, phấn đấu hoàn thành cao nhất các mục tiêu kế hoạch đề ra; Ban cán sự đảng, Lãnh đạo Bộ Công Thương đề nghị các đơn vị trong Ngành tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ trọng tâm:
Một là, tiếp tục quán triệt sâu sắc các quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhất là các nghị quyết, kết luận, chỉ thị của Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ về các nhiệm vụ, giải pháp phát triển kinh tế xã hội năm 2023; đồng thời, chủ động nắm chắc diễn biến tình hình, nâng cao năng lực dự báo, phản ứng chính sách kịp thời để tham mưu, đề xuất các đối sách, giải pháp phù hợp, khả thi và tổ chức thực hiện đồng bộ, quyết liệt nhằm đạt được các mục tiêu, nhiệm vụ đặt ra với tinh thần quyết tâm, trách nhiệm cao; đặc biệt là tập trung giải quyết các vướng mắc về vốn, cơ chế, chính sách, thủ tục hành chính (như kiến nghị của các địa phương với các Đoàn công tác của Chính phủ) nhằm hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi, phát triển sản xuất kinh doanh, duy trì tốt các chuỗi cung ứng và đẩy mạnh xuất khẩu.
Hai là, tập trung đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, bảo đảm hiệu quả, đúng quy định, không để chậm chễ; chủ động phối hợp với các đơn vị và địa phương liên quan bám sát tiến độ, kịp thời tháo gỡ thực chất những khó khăn, vướng mắc để sớm đưa vào vận hành các công trình, dự án trọng điểm, có vai trò quan trọng, tính lan tỏa cao trong các lĩnh vực: điện, dầu khí, công nghiệp chế biến, chế tạo, khoáng sản, logistics... nhằm gia tăng năng lực sản xuất mới và tạo chủ động nguồn cung nguyên, nhiên, vật liệu, phát triển bền vững. Khẩn trương phối hợp hoàn thành các thủ tục để sớm đưa vào vận hành các dự án năng lượng tái tạo chuyển tiếp.
Đẩy nhanh tiến độ các dự án năng lượng lớn, trọng điểm (nhất là các dự án về nguồn và hệ thống truyền tải liên miền); đôn đốc, giám sát chủ đầu tư các nhà máy điện kịp thời khắc phục sự cố, đồng thời bảo đảm các điều kiện để khai thác tối đa công suất các nhà máy; thực hiện tốt công tác điều tiết, vận hành hệ thống điện, bảo đảm đồng bộ, hiệu quả; khẩn trương phối hợp, hoàn thiện thủ tục để chuyển giao đơn vị quản lý Trung tâm A0 và đẩy mạnh các biện pháp sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả theo chỉ đạo của Chính phủ.
Tăng cường theo dõi, giám sát, đôn đốc các doanh nghiệp đầu mối nghiêm túc thực hiện kế hoạch phân giao tổng nguồn xăng dầu tối thiểu theo đúng số lượng, tiến độ. Mục tiêu chung là không được để thiếu điện, than, xăng dầu và khí đốt phục vụ sản xuất và sinh hoạt của người dân trong mọi tình huống.
Ba là, chú trọng đổi mới, nâng cao chất lượng công tác xây dựng thể chế trong các lĩnh vực Ngành quản lý. Tập trung hoàn thành có chất lượng và đúng thời hạn các nhiệm vụ được giao trong Chương trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật của Bộ và Chương trình công tác năm 2023 của Chính phủ, nhất là các đề án quy hoạch và chiến lược phát triển Ngành; đồng thời, tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung hoặc tham mưu cho cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện những cơ chế, chính sách không còn phù hợp, bất cập, gây khó khăn cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và người dân.
Khẩn trương hoàn thành xây dựng Kế hoạch triển khai Quy hoạch điện VIII và Chiến lược phát triển ngành Điện, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; Tích cực triển khai xây dựng luật Hóa chất, luật Phát triển công nghiệp, luật Điện lực (sửa đổi), luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả (sửa đổi), luật Phát triển năng lượng tái tạo và các cơ chế, chính sách về mua bán điện trực tiếp, chính sách xã hội hóa đầu tư lưới điện truyền tải nhằm khuyến khích các doanh nghiệp tham gia đầu tư phát triển các ngành năng lượng tái tạo, năng lượng mới, phát triển công nghiệp chế tạo thiết bị ngành điện để phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu.
Bốn là, đẩy nhanh tiến độ đàm phán, ký kết các cơ chế hợp tác song phương và đa phương mới với các nước, các khu vực còn tiềm năng (như Israel, UAE, Mercosur…); tiếp tục phát huy tốt vai trò của hệ thống cơ quan Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài trong việc cung cấp kịp thời các thông tin về thị trường và các quy định, chính sách mới của các nước sở tại; cảnh báo sớm các “rào cản” mới của đối tác và các vụ việc phòng vệ thương mại, giúp cho các doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhà nước có phản ứng chính sách phù hợp, khai thác có hiệu quả các FTA mà nước ta làm thành viên để mở rộng, đa dạng hóa thị trường, chuỗi cung ứng và mặt hàng xuất nhập khẩu.
Tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp thâm nhập các thị trường mới nổi, thị trường ngách, có nhiều tiềm năng; đồng thời, chuyển mạnh sang xuất khẩu chính ngạch gắn với xây dựng thương hiệu. Tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số trong các hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối cung cầu, đặc biệt là thương mại điện tử xuyên biên giới, tạo điều kiện thuận lợi cho mở rộng thị trường trong và ngoài nước, thúc đẩy xuất khẩu bền vững.
Chú trọng triển khai có hiệu quả các giải pháp kích cầu tiêu dùng, phát triển thương mại trong nước, kết hợp chặt chẽ giữa thương mại truyền thống với hiện đại nhằm khai thác hiệu quả thị trường 100 triệu dân trong nước còn nhiều tiềm năng; đồng thời, theo dõi sát diễn biến cung cầu, giá cả, thị trường các mặt hàng thiết yếu để điều hành phù hợp, hiệu quả. Tăng cường công tác quản lý thị trường, đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, gian lận xuất xứ hàng hóa và nâng cao năng lực phòng vệ thương mại, tạo môi trường SXKD lành mạnh, bảo vệ sản xuất và lợi ích người tiêu dùng trong nước, phù hợp với các cam kết quốc tế.
Năm là, đối với các Cơ quan Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài cần chủ động nghiên cứu, nắm vững nhu cầu, thị hiếu, yêu cầu của thị trường và thường xuyên cập nhật các quy định, chính sách mới của nước sở tại để tham mưu, đề xuất những phản ứng chính sách kịp thời, nhanh nhạy; đồng thời, giúp các Hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp xây dựng, điều chỉnh chiến lược, kế hoạch sản xuất kinh doanh phù hợp.
Tăng cường kết nối, thúc đẩy hợp tác, thu hút các doanh nghiệp nước ngoài đầu tư vào các lĩnh vực mà trong nước đang có nhu cầu và có chính sách ưu đãi đầu tư (như: Cơ khí, chế biến chế tạo, điện tử, hóa chất, vật liệu mới và các ngành công nghiệp phụ trợ, dịch vụ tài chính, ngân hàng, logistics, chuyển đổi năng lượng xanh…), đồng thời tạo điều kiện, hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam đầu tư ra nước ngoài.
Thường xuyên giữ mối liên hệ, phối hợp chặt chẽ với các đơn vị thuộc Bộ, các Bộ, ngành liên quan và các địa phương, hiệp hội ngành hàng để hỗ trợ, kết nối xúc tiến thương mại, tận dụng hiệu quả cơ hội thị trường trong từng thời điểm, giai đoạn, đặc biệt là hỗ trợ xuất khẩu nông, thủy sản có tính mùa vụ.
Sáu là, củng cố, duy trì kỷ luật, kỷ cương trong chỉ đạo điều hành, ý thức chấp hành trong thực thi công vụ, nhất là việc đề cao trách nhiệm trước pháp luật, lãnh đạo Bộ và nêu gương của đội ngũ cán bộ quản lý các cấp.
Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cá thể hóa trách nhiệm, nhất là trách nhiệm người đứng đầu gắn với tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát (cả chuyên ngành và công vụ); kiên quyết xử lý sai phạm theo đúng các quy định của pháp luật, nguyên tắc, điều lệ Đảng và quy chế, quy định của cơ quan. Tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, đơn giản hóa thủ tục nhằm rút ngắn thời gian, tiết giảm chi phí, tạo thuận lợi cho hoạt động đầu tư, SXKD của doanh nghiệp và người dân.
Chú trọng làm tốt công tác truyền thông, tuyên truyền, phổ biến các quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước; chủ động cung cấp đầy đủ thông tin chính thống về tình hình, kết quả hoạt động của Ngành (cũng như của từng đơn vị), góp phần định hướng dư luận, tạo đồng thuận xã hội.
Đề nghị các Bộ, ngành liên quan tiếp tục quan tâm, phối hợp với Bộ Công Thương và các địa phương kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp (nhất là về vốn, cơ chế chính sách, thủ tục hành chính), góp phần thúc đẩy sản xuất, tiêu dùng trong nước và đẩy mạnh xuất khẩu.
Đối với UBND các tỉnh, thành phố, Bộ trưởng Bộ Công Thương đề nghị chú trọng chỉ đạo rà soát, cập nhật những chủ trương, định hướng trong Quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch Vùng và các quy hoạch phát triển ngành quốc gia để tích hợp vào quy hoạch tỉnh, bảo đảm tính đồng bộ, liên thông giữa các cấp quy hoạch; đồng thời, khẩn trương điều chỉnh, bổ sung quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và các cơ chế, chính sách đặc thù (nếu có) của địa phương để tạo thuận lợi cho triển khai thực hiện các dự án đầu tư hoặc các nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội đã đề ra.
Bộ trưởng cũng đề nghị các địa phương tích cực phối hợp với các đơn vị chức năng của Bộ để triển khai thực hiện hiệu quả Đề án tái cơ cấu ngành Công Thương giai đoạn đến năm 2030, nhất là đối với các nhiệm vụ được phân công cho địa phương; đồng thời, phối hợp chặt chẽ với Bộ thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước về các lĩnh vực công nghiệp, thương mại, xuất nhập khẩu, nhất là trong kiểm tra, giám sát hoạt động của các doanh nghiệp sản xuất, cung ứng điện, kinh doanh xăng dầu và các doanh nghiệp phân phối
Tổ chức thực hiện thật tốt các nhiệm vụ được giao tại Kế hoạch triển khai Quy hoạch điện VIII (dự kiến sẽ được ban hành trong tháng 7); tích cực phối hợp trong xúc tiến thu hút đầu tư, phát triển các dự án năng lượng theo định hướng quy hoạch; đồng thời, tập trung giải quyết hoặc hỗ trợ giải quyết những khó khăn, vướng mắc (nhất là về mặt bằng, hạ tầng, môi trường, thủ tục hành chính…), tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư triển khai dự án điện trên địa bàn, đặc biệt là các dự án quan trọng, ưu tiên, bảo đảm hoàn thành, đi vào hoạt động đúng tiến độ được phê duyệt, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.
Đối với các Viện, Trường, Tập đoàn, doanh nghiệp trong Ngành, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên yêu cầu căn cứ chức năng, nhiệm vụ được giao, bám sát sự chỉ đạo, điều hành của Bộ (về các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm) để có kế hoạch, hành động cụ thể, góp phần cùng toàn Ngành hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước giao.
Về những kiến nghị, đề xuất của các Bộ ngành, địa phương, doanh nghiệp tại Hội nghị hôm nay, lãnh đạo Bộ Công Thương giao Vụ Kế hoạch - Tài chính chủ trì phối hợp với Văn phòng Bộ và các đơn vị liên quan tổng hợp tham mưu cho lãnh đạo Bộ hoặc cấp có thẩm quyền xử lý để trả lời các bên liên quan trước ngày 30/7/2023.
