Mở rộng kênh phân phối, đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm
Cho đến thời điểm hiện tại, Chương trình OCOP trên toàn quốc đã đạt được những kết quả rất đáng khích lệ. Trong đó, tỉnh Quảng Ninh là tỉnh dẫn đầu cả nước về số lượng các sản phẩm đạt OCOP. Toàn tỉnh có trên 95% sản phẩm OCOP được dán tem điện tử hoặc có mã số, mã vạch. Cùng với nỗ lực nâng cao chất lượng, Quảng Ninh triển khai nhiều giải pháp nhằm kết nối, quảng bá, chắp cánh cho sản phẩm OCOP vươn xa.
Để đạt thành công như hôm nay, ngược về 10 năm trước, chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) được khởi động tại tỉnh Quảng Ninh. Lúc này, lãnh đạo tỉnh đã xác định rõ, đây là chương trình phát triển kinh tế quan trọng theo hướng nội sinh, có sự liên kết chặt chẽ, bền vững giữa người sản xuất, chế biến và tiêu thụ. Từ đó "thương hiệu" OCOP đã trở thành người bạn đồng hành của người nông dân, góp phần nâng tầm giá trị các sản phẩm truyền thống của tỉnh Quảng Ninh, tạo thêm nhiều việc làm, xóa đói, giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, từng bước tạo ra nhiều sản phẩm phục vụ phát triển ngành du lịch.
Tuy vậy, người trực tiếp làm ra những sản phẩm đó lại không biết tiêu thụ sản phẩm, dẫn đến phụ thuộc hoàn toàn vào thương lái. Do đó tỉnh Quảng Ninh đã tập trung hỗ trợ nông dân bằng cách đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử như Postmart.vn và Voso.vn, trong đó, Sở Công Thương Quảng Ninh đã phối hợp với các sàn thương mại điện tử lớn như: Tiki, Lazada, Sendo... tổ chức nhiều buổi giới thiệu, hướng dẫn các chủ doanh nghiệp, hợp tác xã cách thức đưa sản phẩm lên sàn, giúp người dân tận dụng sự phát triển của công nghệ số, nhằm mở rộng mô hình cũng như đa dạng loại hình kinh doanh. Việc các sản phẩm OCOP được đưa lên sàn thương mại điện tử đã giúp người tiêu dùng trong và ngoài nước có thể mua sản phẩm OCOP Quảng Ninh một cách thuận tiện, mọi lúc, mọi nơi khi có nhu cầu và mở rộng kênh phân phối, tiêu thụ sản phẩm. Đến nay đã có 385 sản phẩm OCOP của tỉnh được đưa lên mua bán kinh doanh trên các sàn thương mại điện tử, đem lại nguồn doanh thu lớn cho bà con nông dân.
Bên cạnh đó, Quảng Ninh còn tăng cường thực hiện các hoạt động kết nối tiêu thụ sản phẩm OCOP, sản phẩm thương hiệu của tỉnh Quảng Ninh tới các thị trường trong và ngoài nước. Sở Công Thương luôn tham mưu để tỉnh tạo điều kiện thuận lợi tối đa đẩy mạnh lưu thông hàng hóa, góp phần hình thành các chuỗi cung ứng bền vững, giải quyết hiệu quả các vấn đề phát sinh trong hoạt động thương mại, lưu thông hàng hóa giữa tỉnh Quảng Ninh và các tỉnh, thành phố trong nước. Thời gian tới, để thúc đẩy tiêu thụ hiệu quả sản phẩm OCOP, Quảng Ninh tiếp tục có nhiều cơ chế hỗ trợ để đưa sản phẩm OCOP vào các trung tâm, điểm bán và giới thiệu sản phẩm tại mỗi địa phương, đặc biệt ở các khu vực sân bay, khu du lịch. Ngoài ra, Sở Công Thương cũng phối hợp chặt chẽ với Sở Du lịch và các địa phương đẩy mạnh kết nối chương trình, tuyến du lịch, nhằm đưa du khách đến tham quan, mua sắm tại các trung tâm, cửa hàng OCOP trên địa bàn; trải nghiệm ngay tại các cơ sở sản xuất sản phẩm OCOP. Hiện tỉnh Quảng Ninh có khoảng 30 trung tâm và điểm bán hàng OCOP; tại các dự án khu dừng nghỉ du lịch đều kết hợp giới thiệu sản phẩm OCOP Quảng Ninh, với phương châm “mỗi sản phẩm là một đại sứ du lịch”.
Đại diện Trung tâm OCOP Central Hạ Long chia sẻ, để đẩy mạnh quảng bá sản phẩm OCOP, Trung tâm đã ký kết với một số đơn vị lữ hành lớn, trong đó có Viettravel, đưa du khách đến trải nghiệm mua sắm tại Trung tâm. Vào những ngày thấp điểm, Trung tâm đón khoảng 2.000 - 4.000 lượt khách mỗi ngày, còn những ngày cao điểm như cuối tuần và dịp nghỉ lễ, lượng khách có thể lên tới 7.000 lượt du khách tới thăm quan, mua sắm mỗi ngày. Các sản phẩm OCOP Quảng Ninh đều nhận được sự đánh giá cao của khách du lịch.
Tăng cường kết nối vùng miền
Để nâng tầm thương hiệu nông sản, tỉnh Quảng Ninh tích cực đẩy mạnh xây dựng và phát triển thương hiệu nông sản, chỉ dẫn địa lý và tổ chức giới thiệu quảng bá các sản phẩm OCOP gắn với địa phương, tăng cường hoạt động kết nối doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh nhằm đẩy mạnh hợp tác, liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm OCOP, nông sản bền vững.
Cùng với xúc tiến trong nước, các hoạt động xúc tiến thương mại vào thị trường nước ngoài vẫn được Sở Công Thương tỉnh Quảng Ninh thực hiện triệt để, với nhiều hoạt động, như: Chương trình xúc tiến OCOP tại các Hội chợ Thương mại ASEAN - Trung Quốc, Hội chợ Thương mại Du lịch quốc tế Việt-Trung... hay mở rộng xúc tiến vào các thị trường nước ngoài như: Lào, Campuchia, Thái Lan...
Xác định lợi ích khi liên kết du lịch và xúc tiến sản phẩm OCOP, Quảng Ninh đã và đang ưu tiên tổ chức những chương trình xúc tiến thương mại gắn với không gian, sự kiện du lịch. Điển hình là các hội chợ OCOP lớn, được tổ chức vào dịp các ngày lễ hằng năm, thu hút đông đảo người dân, du khách tham quan và mua sắm. Riêng Hội chợ OCOP Quảng Ninh - Hè 2023 diễn ra vào dịp 30/4-1/5 đã thu hút được trên 55.000 lượt khách, doanh thu đạt khoảng 17,4 tỷ đồng.
Dịp lễ quốc khánh 2/9, Sở Công Thương Quảng Ninh tiếp tục phối hợp với Cục Xúc tiến Thương mại và Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương tổ chức Hội chợ OCOP Quảng Ninh - Thu Đông 2023. Nằm trong khuôn khổ Hội chợ, Sở Công Thương Quảng Ninh đã tổ chức Hội nghị kết nối tiêu thụ sản phẩm OCOP, sản phẩm thương hiệu giữa tỉnh Quảng Ninh với các tỉnh, thành phố trong cả nước nhằm mục tiêu là hình thành kênh tiếp xúc trực tiếp, hiệu quả, thực chất giữa đơn vị cung ứng và đơn vị phân phối, đơn vị sản xuất và đơn vị kinh doanh.
Đồng thời tạo điều kiện tối đa để bên mua, bên bán kết nối trực tiếp, tiết giảm chi phí trung gian, đẩy mạnh lưu thông hàng hóa, góp phần hình thành các chuỗi cung ứng bền vững; giải quyết hiệu quả các vấn đề phát sinh trong hoạt động thương mại, lưu thông hàng hóa giữa tỉnh Quảng Ninh và các tỉnh, thành phố trong cả nước; hỗ trợ các doanh nghiệp, HTX, cơ sở sản xuất của tỉnh Quảng Ninh với các doanh nghiệp, đơn vị kinh doanh của các tỉnh, thành phố trong cả nước tìm kiếm đầu ra, phát triển thị trường cho sản phẩm thế mạnh của từng địa phương qua đó các doanh nghiệp, nhà sản xuất, HTX đã ký kết nhiều bản ghi nhớ hợp tác, hợp đồng tiêu thụ sản phẩm OCOP, sản phẩm tiêu biểu của tỉnh Quảng Ninh.
Mới đây nhất, ngày 25/10, Hội chợ OCOP Quảng Ninh năm 2023 khai mạc đã thu hút gần 63.000 lượt người thăm quan, mua sắm, doanh thu đạt hơn 16 tỷ đồng chỉ trong 1 tuần (25/10-1/11). Tham gia Hội chợ có 100 gian hàng giới thiệu các sản phẩm nông nghiệp, sản phẩm OCOP của các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh Quảng Ninh và 185 gian hàng giới thiệu sản phẩm đặc trưng, tiêu biểu của các tỉnh, thành phố trong nước.
Quy hoạch vùng nguyên liệu cho phát triển sản phẩm OCOP
Để xây dựng một Chương trình OCOP bền vững, tỉnh Quảng Ninh tập trung quy hoạch vùng nguyên liệu, xây dựng và quản lý nhãn hiệu OCOP thành thương hiệu mạnh, chuẩn hóa và phát triển sản phẩm OCOP theo chuỗi giá trị, phù hợp với lợi thế về điều kiện sản xuất và yêu cầu thị trường. Từ đó, tỉnh đã tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân đầu tư xây dựng các nhà máy chế biến nông sản, giải phóng mặt bằng, tạo vùng nguyên liệu, có cơ chế, chính sách hỗ trợ đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng, đầu tư trang thiết bị phục vụ sản xuất...
Với nhiều sản vật, đặc sản mang tính vùng miền độc đáo, tận dụng lợi thế này, tỉnh luôn chú trọng bảo đảm chất lượng sản phẩm gắn với lợi thế bản địa, từ đó thúc đẩy kết nối thị trường, tạo sự phát triển bền vững cho từng sản phẩm OCOP. Tính đến năm 2023, tỉnh Quảng Ninh đã quy hoạch 17 vùng sản xuất nông nghiệp tập trung, ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất. Nhiều sản phẩm OCOP của tỉnh có chất lượng, mẫu mã tốt, có thể xuất khẩu sang nhiều thị trường.
Tại huyện Ba Chẽ, ngay khi triển khai đề án OCOP, các hộ trồng trà đã chủ động liên kết với Công ty CP Kinh doanh lâm sản Đạp Thanh và Hợp tác xã (HTX) Dược liệu trà hoa vàng Ba Chẽ để xây dựng vùng trồng, chế biến, bao tiêu sản phẩm. Tính đến cuối năm 2023, diện tích trồng cây trà hoa vàng của huyện Ba Chẽ hiện đã mở rộng đến 230 ha, sản lượng thu hoạch hoa trà tươi bình quân đạt 20 tấn/năm, lá trà tươi là 65 tấn/năm. Doanh thu từ cây trà hoa vàng hàng năm mang lại cho người dân huyện Ba Chẽ hơn 20 tỷ đồng.
Việc chủ động tham gia liên kết sản xuất các tạo điều kiện cho các doanh nghiệp và các hộ dân kính doanh đầu tư hệ thống máy móc hiện đại, áp dụng khoa học kỹ thuật vào chế biến, đóng gói, qua đó nâng cao giá trị thương hiệu, tính cạnh tranh trên thị trường của sản phẩm.
Đại diện Công ty cổ phần Kinh doanh lâm sản Đạp Thanh cho biết: Từ những hộp đóng gói sản phẩm còn sơ sài, chưa bắt mắt, chúng tôi chủ động đầu tư máy móc hiện đại, thay đổi mẫu mã, tạo mã QR, logo thương hiệu, đẩy mạnh tiêu thụ trên sàn thương mại điện tử... và đưa ra những thay đổi mang tính chiến lược để sản phẩm trà hoa vàng Ba Chẽ tạo được ấn tượng sâu sắc hơn với người tiêu dùng trong và ngoài nước.
Tại huyện Bình Liêu, việc chuẩn hóa, nâng cao chất lượng sản phẩm OCOP được huyện thực hiện đồng bộ, xuyên suốt. Bình Liêu hiện có 27 sản phẩm tham gia chương trình OCOP, trong đó có 17 sản phẩm được xếp hạng sao với 16 sản phẩm đạt chứng nhận 3 sao và 1 sản phẩm đạt chứng nhận 4 sao. Chỉ riêng với sản phẩm miến dong, Bình Liêu hiện có 5 cơ sở đăng ký tham gia chương trình OCOP, trong đó sản phẩm của Công ty Cổ phần Thương mại và Dịch vụ Bình Liêu là sản phẩm duy nhất đạt chứng nhận 4 sao. Hiện sản phẩm đã vươn ra khỏi thị trường trong nước để xuất khẩu.
Huyện Đầm Hà đã chú trọng khai thác thế mạnh địa phương, thay đổi tập quán sản xuất, xây dựng thương hiệu cho nông sản đặc trưng. Tính đến tháng 6/2023, huyện Đầm Hà có 31 sản phẩm của 21 cơ sở sản xuất tham gia Chương trình OCOP; trong đó có 5 sản phẩm được công nhận đạt 4 sao, 11 sản phẩm được công nhận đạt 3 sao. Các sản phẩm được quan tâm về mẫu mã, bao bì, kiểm soát chặt chẽ trong quá trình sản xuất, nên chất lượng được nâng cao, từng bước có chỗ đứng vững chắc trên thị trường, được đưa vào tiêu thụ ở các siêu thị lớn trong và ngoài tỉnh, sàn thương mại điện tử. Nhiều sản phẩm được người tiêu dùng ưa chuộng như: gà bản Đầm Hà, dưa lưới Đầm Hà, trứng vịt biển Tân Bình, rượu sim Quý Chuẩn...
Để chuẩn hóa, nâng cao chất lượng sản phẩm OCOP đáp ứng nhu cầu thị trường, tỉnh Quảng Ninh đẩy mạnh phát triển sản phẩm OCOP chủ lực cấp tỉnh theo hướng đáp ứng về số lượng, gia tăng về giá trị, bảo đảm tiêu chuẩn cao và từng bước chuẩn hóa theo tiêu chuẩn quốc tế, phục vụ xuất khẩu.
Cùng với chiến lược thay đổi về công nghệ sản xuất, mẫu mã, tỉnh Quảng Ninh tiếp tục vận dụng cơ chế, chính sách hiện hành về hỗ trợ phát triển sản xuất, phát triển du lịch, khoa học công nghệ, xúc tiến thương mại... để thúc đẩy phát triển sản xuất đối với cá nhân, tổ chức kinh tế tham gia chương trình OCOP.
Theo Quyết định số 919/QĐ-TTg 1/8/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) giai đoạn 2021 - 2025, sẽ phát triển sản phẩm OCOP hài hòa ở 6 nhóm ngành; gồm các sản phẩm hàng hóa và dịch vụ du lịch có nguồn gốc địa phương, có đặc trưng về giá trị văn hóa, lợi thế của địa phương.
Quảng Ninh đặt mục tiêu phấn đấu đến hết năm 2025, có khoảng 8 đến 10 sản phẩm OCOP đạt 5 sao cấp quốc gia; bảo đảm 100% sản phẩm OCOP được dán tem điện tử, hoặc có mã số mã vạch truy xuất nguồn gốc; xây dựng được chuỗi giá trị theo hướng kinh tế tuần hoàn, OCOP xanh gắn với vùng nguyên liệu ổn định. 100% chủ thể OCOP tham gia vào các kênh bán hàng hiện đại như hệ thống siêu thị, cửa hàng tiện lợi, sàn giao dịch thương mại điện tử.
