Vào thế kỷ 18, tại Noong Hẹt, tướng Hoàng Công Chất đã cùng tướng Ngải, tướng Khanh là hai vị thủ lĩnh người dân tộc Thái ở Điện Biên lãnh đạo nhân dân các dân tộc đánh đuổi giặc Phẻ, giải phóng Mường Thanh. Để có căn cứ hoạt động lâu dài, Hoàng Công Chất đã cho xây dựng Thành Bản Phủ, từ đó căn cứ hoạt động của nghĩa quân đã phát triển ra khắp mười Châu của Phủ An Tây, phía Bắc giáp biên giới Trung Quốc, phía nam mở rộng xuống Hòa Bình, Ninh Bình, Thanh Hóa. Cuộc khởi nghĩa nông dân do Hoàng Công Chất lãnh đạo kéo dài từ năm1739 - 1769 đã tập hợp nhân dân các dân tộc trong vùng thành một khối thống nhất, xây dựng tình đoàn kết, cùng nhau đánh giặc giữ nước bảo vệ núi rừng vùng biên cương của đất nước.
Lễ hội Thành Bản Phủ gồm hai phần, phần lễ và phần hội. Phần lễ diễn ra trong không khí nghiêm trang, long trọng, mở đầu bằng lễ rước kiệu từ ngã ba chợ Noong Hẹt đến Thành Bản Phủ. Đi trước đoàn rước kiệu là đội múa rồng, đi sau là đoàn chiêng trống, hộ tống cùng với đoàn rước kiệu là những người phụ nữ lớn tuổi thực hiện phần lễ tế. Sau khi rước kiệu đến đền, các phụ nữ lớn tuổi sẽ thực hiện dâng hương, tế lễ, đọc chúc văn kể lại quá trình đấu tranh đánh đuổi giặc ngoại xâm và giữ bản làng của tướng quân Hoàng Công Chất.
Phần hội, được tổ chức trong không gian văn hóa của các dân tộc, với các gian hàng trưng bày sản phẩm thủ công mỹ nghệ truyền thống đặc sắc, không gian ẩm thực và hoạt động văn hóa nghệ thuật, trò chơi dân gian như: nhảy bao bố, kéo co, ném còn…, thu hút đông đảo người dân trong và ngoài tỉnh đến tham quan và tìm hiểu.
Di tích lịch sử Thành Bản Phủ - Đền thờ Hoàng Công Chất đã được Nhà nước xếp hạng công nhận là Di sản văn hóa quốc gia. Lễ hội Thành Bản Phủ cũng đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, hàng năm thu hút hàng vạn lượt khách du lịch và nhân dân các dân tộc đến tham quan, thắp hương tưởng niệm.
Lễ hội Thành Bản Phủ là dịp để nhân dân các dân tộc có cơ hội giao lưu học hỏi và quảng bá, tôn vinh bản sắc văn hóa dân gian, thu hút và phát triển du lịch gắn với việc xây dựng nông thôn mới của huyện Điện Biên, góp phần tăng cường khối đại đoàn kết các dân tộc, xây dựng huyện Điện Biên ngày càng phát triển.
