Đây là hoạt động trong khuôn khổ Chương trình cấp quốc gia về Xúc tiến thương mại năm 2021. Hội nghị diễn ra trong 3 ngày (ngày 6,9 và 10/8/2021), với sự tham dự của trên 700 đại biểu trong nước và quốc tế.
Giải pháp cấp bách trong kết nối tiêu thụ, xúc tiến xuất khẩu hàng hóa
Phát biểu khai mạc Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đã đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận hướng đến mục đích trao đổi thông tin, kết nối tiêu thụ, xúc tiến xuất khẩu các sản phẩm nông sản, thủy sản, sản phẩm chăn nuôi của khu vực Nam Bộ và Tây Nguyên nói riêng cũng như của cả nước nói chung.
Dẫn lại số liệu thống kê của các Tổ công tác tiền phương thuộc Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ trưởng cho biết, hiện nay lượng hàng hóa nông sản, thủy sản và sản phẩm chăn nuôi cần được hỗ trợ tiêu thụ tại 26 tỉnh, thành phố phía Nam, miền Trung, Tây Nguyên và một số tỉnh phía Bắc lên tới gần 5 triệu tấn lúa; 3,7 triệu tấn rau, củ quả; hơn 4 triệu tấn các loại trái cây như: thanh long, sầu riêng, bơ, nhãn, xoài, bưởi, cà phê, dứa, ca cao…; khoảng 120.000 tấn hải sản; 80.000 tấn lợn hơi; 600.000 tấn thịt gà và khoảng 400 triệu quả trứng…
Số lượng nông sản trên là rất lớn, do vậy, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị các Cục, Vụ, đơn vị chức năng liên quan cần đi thẳng vào vấn đề: Cách nào giải quyết khâu đầu ra cho nông sản ở các tỉnh thành hiện nay. Giải được bài toán này, Bộ trưởng đề nghị, các Cục, Vụ chức năng cần nhanh chóng, triển kịp thời 5 giải pháp:
Thứ nhất, đẩy mạnh phát triển thị trường nội địa. Xác định đây là thị trường tiêu thụ trọng tâm trong bối cảnh dịch Covid-19.
Thứ hai, từng bước xây dựng thói quen tiêu dùng hàng Việt Nam, qua đó, nâng cao uy tín hàng hóa trong nước, tiến tới giảm nhập khẩu các mặt hàng chúng ta có lợi thế.
Thứ ba, khuyến khích hỗ trợ phát triển các ngành chế biến nông sản thực phẩm để tạo ra những sản phẩm có giá trị gia tăng cao hơn.
Thứ tư, vừa đẩy mạnh phát triển các kênh phân phối truyền thống, vừa tập trung phát triển các kênh phân phối hiện đại.
Thứ năm, chú trọng thị trường nội địa nhưng không lơ là việc ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số nhằm đa dạng hóa, nâng cao hiệu quả các hình thức xúc tiến xuất khẩu ra thị trường ngoài nước với phương châm “vừa duy trì, mở rộng các thị trường xuất khẩu truyền thống, vừa đẩy mạnh phát triển các thị trường mới, có nhiều dư địa”.
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định, Bộ Công Thương sẽ huy động toàn bộ hệ thống Tham tán thương mại ở ngoài nước cùng vào cuộc nhằm hỗ trợ các địa phương, các doanh nghiệp và người sản xuất có thể xúc tiến xuất khẩu trong bối cảnh Covid-19 diễn biến phức tạp cũng như việc đẩy mạnh tiêu thụ hàng hóa ở thị trường trong nước.
Lưu thông hàng hóa - vướng mắc lớn nhất của các địa phương
Chia sẻ về nhu cầu kết nối tiêu thụ và xúc tiến xuất khẩu nông sản, thủy sản, sản phẩm chăn nuôi của tỉnh Cà Mau, ông Lê Văn Sử, Phó Chủ tịch UBND tỉnh cho biết, Cà Mau có thế mạnh về thủy hải sản. Sản lượng tôm hàng năm thu hoạch và đánh bắt (ngoài biển) khoảng 200.000 tấn, cua nuôi trồng và thu hoạch ước đạt 20.000 tấn… Bên cạnh thế mạnh về thủy sản, Cà Mau còn có tiềm năng rất lớn về tài nguyên rừng. Đặc biệt, trong lĩnh vực nông nghiệp, cây lúa là sản phẩm chủ lực với tổng diện tích gieo trồng khoảng 115.000 ha, sản lượng hàng năm khoảng 530.000 tấn…
Tương tự như Cà Mau, Long An cũng là địa phương có điều kiện phát triển nhiều loại nông sản, hàng hóa, cung cấp cho thị trường trong nước và xuất khẩu. Hàng năm, sản lượng gạo của tỉnh ước đạt 1 triệu tấn/năm; rau, đậu các loại 300.000 tấn/năm; trái cây 550.000 - 600.000 tấn/năm; thủy sản ước đạt 45.000 tấn/năm; thịt hơi các loại 70.000 tấn/năm; trứng gia cầm 530 triệu quả/năm...
Bên cạnh đó, Đăk Lăk có nhu cầu cung ứng và xuất khẩu số lượng lớn các sản phẩm như: cà phê (557.000 tấn), hồ tiêu (78.000 tấn), sầu riêng (100.000 tấn)… Đặc biệt là quả bơ đang vào vụ thu hoạch với sản lượng trên 80.000 tấn…
Ông Nguyễn Minh Lâm - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Long An cho biết, phần lớn nông sản của Long An cung cấp cho thị trường TP. Hồ Chí Minh, nhưng hiện nay, TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh, thành phố phía Nam đang thực hiện các biện pháp phòng dịch không thống nhất nên các doanh nghiệp gặp khó khăn trong khâu lưu thông hàng hóa. Ngoài ra, đại dịch cũng làm ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động xuất khẩu hàng hóa trên địa bàn tỉnh Long An.
Bổ sung thêm những vướng mắc trong tiêu thụ, xúc tiến xuất khẩu hàng hóa, đại diện các tỉnh Cà Mau, Long An, Đắk Lắk còn cho rằng, dịch Covid-19 bùng phát đã ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp, hộ sản xuất kinh doanh, nuôi trồng do phải tăng chi phí sản xuất, giảm công nhân, giảm công suất nhà máy…
Đại dịch đang làm gián đoạn khâu lưu thông, vận chuyển, làm thời gian vận chuyển hàng xuất khẩu kéo dài, hàng hoá nằm chờ tại các cảng chậm xuất khẩu do thiếu tàu, thiếu container rỗng, cước phí tàu tăng gấp nhiều lần…
Do vậy, để tháo gỡ khó khăn trong khâu kết nối tiêu thụ, xúc tiến xuất khẩu, lãnh đạo các tỉnh Long An, Cà Mau, Đắk Lắk đề xuất, các tỉnh, thành phố cần có sự phối hợp, thống nhất các giải pháp hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm của nhau. Trước mắt, tỉnh Cà Mau đề nghị mỗi tỉnh cử ra một đầu mối để liên hệ, kết nối vấn đề tiêu thụ sản phẩm, như: rà soát, xác định danh mục, sản lượng dự kiến các loại sản phẩm hàng hóa nông, lâm thủy sản cần bán, cần mua. Đồng thời tăng cường các hoạt động xúc tiến, kết nối giữa nhà sản xuất, cung ứng với các nhà phân phối, các tổ chức xúc tiến thương mại trong nước ở các địa phương.
Hệ thống phân phối vào cuộc hỗ trợ tiêu thụ trong nước
Chia sẻ giải pháp đẩy mạnh tiêu thụ nông sản, thủy sản, sản phẩm chăn nuôi khu vực Nam Bộ và Tây Nguyên qua hệ thống phân phối ở Việt Nam, ông Lê Trường Sơn - Phó Tổng giám đốc SaigonCo.op cho biết, hiện nay, SaigonCo.op đang phối hợp chặt chẽ với Liên minh hợp tác xã tại các tỉnh, thành để hỗ trợ, phân phối các mặt hàng nông sản, thủy sản, sản phẩm chăn nuôi không tiêu thụ được do ảnh hưởng từ đại dịch Covid-19. Trước đó, đơn vị đã chủ động xây dựng vùng nguyên liệu tại khu vực miền Nam, Tây Nguyên để có nguồn cung cấp ổn định cho toàn hệ thống.
Đặc biệt, hai bên đang phối hợp xây dựng sàn giao dịch nông sản, hỗ trợ liên kết trao đổi thông tin, tăng tiêu thụ nông sản, thủy sản của các địa phương trên nền tảng thương mại điện tử. Cùng với đó, đơn vị liên tục điều chỉnh chính sách thu mua, phù hợp với từng thời điểm, chia sẻ khó khăn với người nuôi trồng.
SaigonCo.op cam kết kết nối tiêu thụ, phân phối hàng nông sản, thủy sản, sản phẩm chăn nuôi khu vực Nam Bộ, Tây Nguyên ở mức cao nhất, đưa hàng Việt Nam chất lượng cao đến tay người tiêu dùng cả nước, góp phần ổn định tình hình thị trường trong bối cảnh dịch Covid-19.
Đề xuất giải pháp đẩy mạnh tiêu thụ nông sản, thủy sản của khu vực Nam Bộ và Tây Nguyên qua hệ thống AEON nhiều hơn nữa, Tổng Giám đốc Công ty TNHH AEON Việt Nam Furusawa Yasuyuki lưu ý, các doanh nghiệp, nhà sản xuất phải xây dựng quy trình quản lý sản xuất và bộ tiêu chuẩn đồng nhất; tối ưu hóa khâu logistics để gia tăng hiệu quả; áp dụng công nghệ để giữ ổn định sản xuất và giá thành; sử dụng mã QR truy xuất nguồn gốc; vùng trồng cần có tổng kho tại các vùng nguyên liệu và đặc biệt tăng cường quảng bá sản phẩm…
Trong khi đó, ông Nguyễn Đắc Việt Dũng - Chủ tịch Công ty CP Công nghệ Sen đỏ khẳng định, với tình hình dịch bệnh còn diễn biến phức tạp, Sen đỏ cam kết hỗ trợ 1:1 đối với các doanh nghiệp, HTX, hộ kinh doanh mới gia nhập trên Sen đỏ trong thời gian đầu để tư vấn mở cửa hàng và đăng bán sản phẩm trên Gian hàng Việt trực tuyến Quốc gia và Nông nghiệp số. Bên cạnh đó, Sen đỏ cũng sẽ hỗ trợ miễn phí vận chuyển, truyền thông quảng cáo cũng như các cách thức duy trì kinh doanh dài hạn trên Sen đỏ.
Lãnh đạo Sen đỏ nhấn mạnh, Sen đỏ luôn đồng hành cùng các doanh nghiệp, HTX, hộ kinh doanh cá thể đang sản xuất và kinh doanh nông sản và thủy sản trên cả nước nói chung và tại các tỉnh khu vực Nam Bộ và Tây Nguyên nói riêng, trong việc hỗ trợ phân phối, tiêu thụ trên nền tảng thương mại điện tử.
Hệ thống Tham tán cam kết hỗ trợ địa phương xúc tiến xuất khẩu
Đưa ra giải pháp hỗ trợ các địa phương xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Đức, Tham tán Thương mại Bùi Vương Anh - Thương vụ Việt Nam tại CHLB Đức cho rằng, tiềm năng của thị trường Đức còn rất lớn. Với việc tận dụng tốt các cơ hội từ các Hiệp định, các cam kết đã ký kết, các sản phẩm nông nghiệp xuất khẩu của Việt Nam nói chung, của khu vực Nam bộ và Tây Nguyên nói riêng sẽ có cơ hội thâm nhập được sâu, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường tương đối khó tính này.
Trong thời gian tới, Thương vụ sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Cục Xúc tiến thương mại để đưa các sản phẩm xuất khẩu tiêu biểu của Việt Nam lên các kênh thương mại uy tín; tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp sử dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc đã được đưa vào thí điểm từ tháng 5 và nhận được nhiều đánh giá tích cực. Bên cạnh đó, Thương vụ sẽ xây dựng cũng như áp dụng hiệu quả mô hình du lịch nông nghiệp, nông thôn, kết hợp văn hóa lịch sử, dấu ấn văn hóa trên nền tảng số (bên cạnh mô hình truyền thống) để quảng bá, góp phần tích hợp đa giá trị vào sản phẩm xuất khẩu.
Lưu ý các doanh nghiệp, nhà sản xuất khi xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Nhật Bản, Đại diện Công ty KOME (Nhật Bản) khuyến cáo, các nhà sản xuất, chế biến nông thủy sản Việt Nam cần có công bố sản phẩm ghi chi tiết về thành phần sản phẩm gồm các nguyên liệu, chất phụ gia sử dụng. Đặc biệt, các doanh nghiệp Việt Nam phải duy trì được chất lượng sản phẩm, giá bán và nâng cấp quy trình xuất khẩu hàng hóa theo cách chuyên nghiệp…
Xác định thị trường trong nước là quan trọng nhất
Để hỗ trợ các địa phương khu vực Nam Bộ và Tây nguyên trong việc kết nối tiêu thụ, xúc tiến xuất khẩu nông sản, thủy sản, sản phẩm chăn nuôi, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến cho hay, trong bối cảnh khó khăn do dịch Covid-19, Bộ đã thành lập 2 tổ công tác ở phía Bắc và phía Nam để hỗ trợ người dân và địa phương kết nối cung cầu, đẩy mạnh tiêu thụ trong nước và xuất khẩu.
Theo đó, Thứ trưởng đề nghị các địa phương đánh giá tình hình nông sản đến kỳ thu hoạch, xây dựng kế hoạch thu hoạch, sơ chế, chế biến, bảo quản, tiêu thụ và rà soát, chuẩn bị kỹ điều kiện cho mùa sản xuất tiếp theo.
Mặt khác, yêu cầu chính quyền các tỉnh, thành phố tạo điều kiện cho các nhà máy chế biến, bến cảng được hoạt động, vừa chống dịch vừa không làm đứt gãy chuỗi sản xuất.
Thứ trưởng cũng đề xuất việc ưu tiên tiêm vaccine Covid-19 cho các đối tượng tham gia vào chuỗi sản xuất nông sản; kiến nghị Bộ Công Thương tiếp tục hỗ trợ giá điện cho các cơ sở sản xuất và lưu trữ nông sản.
Phát biểu kết luận Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên khẳng định, các ý kiến phát biểu tại Hội nghị đều cơ bản đồng tình với những giải pháp mà Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề xuất.
Bộ trưởng đánh giá, việc sản xuất, tiêu thụ các sản phẩm nông nghiệp của chúng ta trong những năm qua đã có những chuyển biến tích cực, từ việc thay đổi phương thức tự cung tự cấp sang sản xuất hàng hóa và đã xuất hiện mô hình “kinh tế nông nghiệp”, sản xuất xanh, sản phẩm an toàn… đến việc phát triển, đổi mới mô hình liên kết sản xuất, tiêu thụ qua các hiệp hội, hợp tác xã, doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh…
Tuy nhiên, trong giai đoạn dịch bệnh hiện nay, Bộ trưởng Bộ Công Thương khẳng định, trước mắt cần có những giải pháp cụ thể để giải quyết vấn đề tiêu thụ cho bà con các tỉnh phía Nam và Tây Nguyên. Vì vậy, các địa phương khẩn trương rà soát, nắm chắc chủng loại sản phẩm cần tiêu thụ và có phương án tiêu thụ tại chỗ, số lượng còn lại kết nối qua các sở, các tổ công tác của 2 Bộ Công Thương - Nông nghiệp để được tư vấn, hỗ trợ và xúc tiến tiêu thụ.
"Phải xác định thị trường trong nước lúc này là quan trọng nhất. Đồng thời, giữ vững mở rộng thị trường xuất khẩu truyền thống (như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản…); mở rộng thị trường xuất khẩu sang các nước Nam Á, Đông Á, châu Âu, Úc (nhất là các nước Ấn Độ, Pakistan, Indonesia…)", Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.
Về khó khăn thiếu nhân lực, phương tiện, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị các địa phương liên hệ với đơn vị quân đội sở tại để được giúp đỡ bởi vấn đề này đã được Bộ Công Thương báo cáo Chính phủ và thỏa thuận với Bộ Quốc phòng về việc hỗ trợ nhân lực cho người dân tại các khu vực đang bị giãn cách.
Ngoài ra, Bộ trưởng cũng yêu cầu các địa phương, bằng mọi cách phải duy trì được hoạt động của các chợ đầu mối, chợ truyền thống và siêu thị, cửa hàng tiện ích vì đây là hệ thống thiết yếu trong chuỗi cung ứng, đóng vai trò phục vụ đời sống nhân dân.
Đặc biệt, Bộ trưởng chỉ rõ, cần ưu tiên và khẩn trương tiêm vaccine cho những người trực tiếp tham gia các khâu sản xuất, lưu thông và các mặt hàng nông, thủy sản, sản phẩm chăn nuôi, nhất là người lao động trong các chợ, siêu thị chuỗi cung ứng hàng hoá dịch vụ.
Bên cạnh đó, Bộ trưởng cũng kêu gọi các nhà phân phối, các tập đoàn kinh doanh thương mại, các tập đoàn bán lẻ trong và ngoài nước, các sàn giao dịch điện tử, các kênh thương mại trên nền tảng số, các nhà xuất khẩu, nhập khẩu, các thương nhân hãy vào cuộc thật sự quyết liệt, mau lẹ và sáng tạo để giúp người nông dân tiêu thụ sản phẩm trong bối cảnh đặc biệt hiện nay.
“Đây cũng là cơ hội “vàng” để giúp các doanh nghiệp củng cố phát triển thị trường tiêu thụ, thể hiện phương thức kinh doanh mới và mang lại lợi ích cho chính mình”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nêu rõ.
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh một lần nữa, Bộ Công Thương cùng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cam kết hỗ trợ tối đa, giải quyết một cách nhanh chóng trong thẩm quyền của mình. Trường hợp vượt thẩm quyền sẽ có các trao đổi với các Bô, ngành và kiến nghị Chính phủ để quan tâm giải quyết.
Bộ trưởng chia sẻ thêm, trong hai ngày 9 và 10/8/2021, Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) sẽ chủ trì Hội nghị nhằm tiếp tục hỗ trợ các địa phương, các nhà phân phối, doanh nghiệp kinh doanh trong và ngoài nước kết nối giao thương để ký kết các hợp đồng thương mại, từ đó đẩy nhanh tốc độ tiêu thụ, hỗ trợ người nông dân tiêu thụ các sản phẩm của các tỉnh đạt kết quả tốt nhất.
