Dự án SAFEGRO giúp Việt Nam xây dựng mô hình chợ văn minh thương mại và an toàn thực phẩm

An toàn thực phẩm là một trong những ưu tiên hàng đầu tại Việt Nam, đặc biệt là ở các thành phố lớn như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. Chợ đóng vai trò rất quan trọng trong chuỗi cung ứng thực phẩm đảm bảo an toàn thực phẩm. Tuy nhiên, nhiều chợ tại các địa phương đang gặp phải tình trạng xuống cấp về cơ sở hạ tầng, thiết bị phục vụ kinh doanh thiếu thốn và chưa đáp ứng yêu cầu an toàn thực phẩm. Bên cạnh đó, việc sắp xếp ngành hàng chưa hợp lý và nhận thức về văn hóa kinh doanh lành mạnh của tiểu thương và người tiêu dùng còn chưa cao. Tất cả những vấn đề này đang là thách thức lớn đối với công tác quản lý và bảo đảm an toàn thực phẩm tại các chợ truyền thống.

Dự án SAFEGRO do Chính phủ Canada viện trợ không hoàn lại 15 triệu đô la Canada. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn là Cơ quan chủ quản triển khai, với sự phối hợp của Bộ Y tế, Bộ Công Thương và các cơ quan liên quan về an toàn thực phẩm tại Việt Nam, giai đoạn 2020 - 2025. Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường là cơ quan thường trực Dự án. Cơ quan thực hiện dự án là Alinea International phối hợp Đại học Guelph, Canada. Dự án hướng tới các giải pháp nâng cao năng lực tiếp cận các sản phẩm nông nghiệp an toàn với giá cả phải chăng và cạnh tranh của người dân Việt Nam, từ đó giúp cải thiện phúc lợi cho người tiêu dùng; đồng thời, hướng tới việc nâng cao nhận thức về an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng và tăng nhu cầu tiêu thụ nông sản an toàn tại Việt Nam.

Trên địa bàn quận Long Biên hiện có 26 chợ dân sinh đang hoạt động, tạo việc làm cho hơn 2.000 hộ dân. Long Biên là quận duy nhất có tất cả các chợ được đầu tư bằng nguồn vốn xã hội hóa. Bên cạnh việc đầu tư phát triển hệ thống chợ dân sinh, công tác quản lý hoạt động kinh doanh chợ cũng được thực hiện bài bản, từng bước đi vào nền nếp, chuyên nghiệp và hướng tới văn minh hiện đại. Chợ Thượng Thanh và Kim Quan đã được UBND quận Long Biên công nhận đạt tiêu chí “Chợ văn minh thương mại, an toàn thực phẩm” và trong thời gian qua đã nhận được sự hỗ trợ của Đại sứ quán Canada, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thông qua Dự án SAFEGRO.

Sau khi được tiếp cận Dự án SAFEGRO, chợ Thượng Thanh và chợ Kim Quan đã “lột xác” với việc các ngành hàng được phân khu chức năng, sắp xếp một cách quy củ theo mức độ rủi ro an toàn thực phẩm. Nhờ vậy, người tiêu dùng dễ dàng lựa chọn thực phẩm và các mặt hàng cũng được bảo đảm vệ sinh hơn. Đặc biệt, tất cả các quầy thịt tươi sống đều được trang bị bàn inox, chậu đựng cá; toàn bộ sạp bán rau, củ quả đều sử dụng kệ inox thay vì kệ gỗ như trước đây; chợ có hệ thống bồn rửa tay, xe chở rác, người bán hàng được trang bị mũ, tạp dề, găng tay để cải thiện vệ sinh cá nhân. Đặc biệt, quy trình vệ sinh dụng cụ, thiết bị bán hàng của các tiểu thương cũng được thực hiện bài bản, chuyên nghiệp với các hóa chất làm sạch và khử trùng bảo đảm an toàn cho các sản phẩm.

Ban Quản lý Dự án SAFEGRO không chỉ hỗ trợ tiểu thương về trang thiết bị mà còn thường xuyên tổ chức các buổi chuyên sâu về an toàn thực phẩm. Nhờ vậy, họ có thể nâng cao kiến thức và thay đổi hành vi trong kinh doanh, buôn bán thực phẩm an toàn. Phía chính quyền cơ sở cũng thừa nhận, nhờ sự hỗ trợ của Dự án SAFEGRO, chợ Thượng Thanh và Kim Quan đã được đầu tư đồng bộ về cơ sở vật chất, đồng thời làm thay đổi nhận thức, hành vi của người dân về an toàn thực phẩm, tiến tới bảo đảm các tiêu chí an toàn thực phẩm tiêu chuẩn quốc tế.

Theo đó, để duy trì mô hình mẫu về chợ văn minh thương mại và ATTP, quận Long Biên yêu cầu UBND các phường, ban quản lý chợ, các phòng ban của huyện và các hộ kinh doanh tiếp tục tuyên truyền để nâng cao ý thức của người dân về ATTP; các sản phẩm kinh doanh tại chợ phải có nguồn gốc, xuất xứ; công tác vệ sinh môi trường được bảo đảm; bố trí cán bộ ATTP tại các chợ và xây dựng kế hoạch kiểm tra định kỳ về ATTP. “Quận Long Biên cam kết với Đại sứ quán Canada và Ban quản lý Dự án SAFEGRO đây là dự án không phải mang ra để diễn mà sẽ được triển khai, nhân rộng tại các địa bàn khác,” ông Trường khẳng định.

Mục tiêu Dự án hỗ trợ mang lại cho người dân Thủ đô những sản phẩm thực phẩm an toàn, chất lượng, với giá cả phải chăng, và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Dự án đã hỗ trợ rà soát, xây dựng các quy trình, thủ tục bảo đảm ATTP tại chợ, tuân thủ quy định của Việt Nam và học tập kinh nghiệm quốc tế. Trong thời gian tới, Dự án vẫn tiếp tục đồng hành với UBND quận và các Công ty quản lý để hoàn thiện quy chế quản lý chợ, tập huấn cho các bên liên quan để áp dụng các thực hành tốt về ATTP, kết nối các đơn vị dịch vụ làm vệ sinh, và quản lý hiệu quả ATTP theo một số chuỗi ngành hàng thực phẩm chính.

Quản lý ATTP luôn là ưu tiên hàng đầu của Chính phủ Việt Nam. Chính phủ Canada thông qua Dự án SAFEGRO sẽ hỗ trợ các nỗ lực của Việt Nam trong quản lý ATTP tại các chợ với mong muốn mô hình sẽ được nhân rộng tại nhiều địa bàn. Những mô hình đang thực hiện là điểm khởi đầu của hành trình dài tiếp theo, nơi mà chúng ta sẽ chấp hành nghiêm ngặt các quy định về ATTP. Tính bền vững của Dự án đòi hỏi sự vào cuộc của chính quyền, các tiểu thương và người tiêu dùng.

Bà Francesca Bellone - Trưởng ban Hợp tác,

Tham tán Phát triển Đại sứ quán Canada tại Việt Nam